Z kronikarskiego obowiązku informujemy, iż do Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wpłynęła informacja o przekazaniu do uzgodnień oraz konsultacji społecznych projektów zmian w rozporządzeniach:

1)  w sprawie świadectwa pracy (projekt z dnia 23 marca 2023 r)

2)  w sprawie dokumentacji pracowniczej (projekt z dnia 22 marca 2023 r)

3)  w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (projekt z dnia 22.03.2023 r.) (…)

– – –

Ad. 1 Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy ma na celu dostosowanie brzmienia zmienianego rozporządzenia do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Przedmiotowa nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza dwie nowe instytucje – zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem (art. 148¹ Kodeksu pracy) oraz urlop opiekuńczy (art. 173¹ Kodeksu pracy). W świadectwie pracy pracodawca będzie zamieszczał informacje dotyczące wykorzystania przez pracownika ww. instytucji wykorzystanych w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy. Informacje o wykorzystaniu przez pracownika tych uprawnień będą niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy przez kolejnego pracodawcę, który będzie zatrudniał pracownika w tym samym roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy u poprzedniego pracodawcy.

Dodatkowo, w związku z ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 240), która wprowadza do Kodeksu pracy możliwość wykonywania pracy w formie pracy zdalnej (od dnia 7 kwietnia br.), proponuje się dostosowanie treści świadectwa pracy do zmian wynikających z tej ustawy. Ustawa ta przewiduje m.in. regulacje dotyczące okazjonalnej pracy zdalnej. Z inicjatywą wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej będzie mógł wystąpić wyłącznie pracownik. Wymiar pracy zdalnej został ograniczony do 24 dni w roku kalendarzowym. Konieczne jest zatem, aby pracodawca zamieszczał w świadectwie pracy także informację o liczbie dni wykonywania takiej pracy, w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy. Umożliwi to kolejnemu pracodawcy, zatrudniającemu pracownika w tym samym roku kalendarzowym, prawidłowe ustalenie pozostałego do wykorzystania wymiaru okazjonalnej pracy zdalnej.

– – –

Ad 2 Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej ma na celu dostosowanie brzmienia zmienianego rozporządzenia do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta oczekuje obecnie na publikację w Dzienniku Ustaw.  Przedmiotowa nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza następujące zmiany: pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie mógł raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej, o zmianę rodzaju umowy
o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto wskazano powody, które nie mogą stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę, przygotowanie do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy bez wypowiedzenia albo przyczyny zastosowania działania mającego skutek równoważny
z rozwiązaniem umowy o pracę. Pracownik, który uważa, że przyczyną rozwiązania umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowane działania mają skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę były jednym ze wskazanych powodów, będzie mógł w terminie 7 dni od dnia złożenia oświadczenia woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę, złożyć do pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o wskazanie przyczyny uzasadniającej to rozwiązanie umowy o pracę albo zastosowanie działania. Dodatkowo wprowadzono przepisy uprawniające pracowników do elastycznej organizacji pracy.

W związku z powyższym konieczne jest wprowadzenie zmian w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie dokumentacji pracowniczej. Proponuje się, aby część B akt osobowych pracownika obejmowała również:

– wniosek pracownika o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub
o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy, i odpowiedź pracodawcy na ten wniosek (art. 29³ § 1 i 3 Kodeksu pracy),

– wniosek pracownika o wskazanie przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowanie działania mającego skutek równoważny z  rozwiązaniem umowy
o pracę i odpowiedź pracodawcy na ten wniosek (art. 29⁴ § 3 i 4 Kodeksu pracy),

– dokumenty dotyczące stosowania elastycznej organizacji pracy (art. 188¹ Kodeksu pracy).

Proponuje się również, aby dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy, prowadzona przez pracodawcę, obejmowała również wnioski pracownika dotyczące ubiegania się i korzystania ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem  (art. 148¹ Kodeksu pracy) oraz z urlopu opiekuńczego (art. 173¹ Kodeksu pracy).

– – –

Ad 3 Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków ma na celu dostosowanie brzmienia zmienianego rozporządzenia do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.

W związku z ww. ustawą, przewidującą zmianę art. 186^8a Kodeksu pracy, konieczne jest wydanie nowego rozporządzenia na podstawie znowelizowanego upoważnienia ustawowego.

Projektowane § 2–13, 15, 17, 19–22 niniejszego rozporządzenia przenoszą do nowego rozporządzenia regulacje zawarte obecnie w § 5–16, 20, 22, 24–27 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r., bez żadnych zmian w ich treści. W § 1 projektowanego rozporządzenia proponuje się zmianę brzmienia pkt 3 (w stosunku do brzmienia § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
8 grudnia 2015 r.), polegającą na tym, że rozporządzenie nie będzie określało treści wniosku
w sprawie rezygnacji z urlopu rodzicielskiego lub jego części. Wynika to z uchylenia ww. ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw art. 179¹, który przewiduje rezygnację z korzystania z urlopu rodzicielskiego w przypadku złożenia przez pracownicę, nie później niż 21 dni po porodzie, pisemnego wniosku o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

Projektowany § 14 rozporządzenia dotyczy wniosków o urlop rodzicielski lub jego części. Zmiany w stosunku do regulacji zawartej obecnie w § 19 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. polegają na rezygnacji
z dookreślenia, że chodzi o urlop rodzicielski udzielany w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystanej już części urlopu rodzicielskiego lub albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego (w związku
z uchyleniem ww. ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw art. 179¹ Kodeksu pracy). Ponadto (w stosunku do brzmienia § 19
ust. 3 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r.) uzupełnione zostało powołanie w projektowanym § 14 ust. 3 rozporządzenia – także o art. 183 § 4¹ i § 4² Kodeksu pracy, w związku ze zmianami wprowadzonymi do art. 183 Kodeksu pracy ustawą z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 2140).

Także projektowany § 16 rozporządzenia ma charakter dostosowujący do zmian w art. 182³ Kodeksu pracy wprowadzanych ww. ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Zmiany w stosunku do regulacji zawartej obecnie w § 21 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. polegają na rezygnacji z dookreślenia pracownika-ojca jako wychowującego dziecko.

Natomiast w projektowanym § 18 rozporządzenia zmiany w stosunku do regulacji zawartej obecnie w § 23 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. polegają na rezygnacji z wymogu dołączania przez pracownika do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego oświadczenia dotyczącego korzystania z części urlopu rodzicielskiego na dane dziecko w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu poprzedniej części urlopu rodzicielskiego albo zasiłku za okres odpowiadający okresowi części urlopu rodzicielskiego, ze wskazaniem liczby części urlopu wykorzystanych w taki sposób
(w związku z uchyleniem ww. ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw art. 179¹ Kodeksu pracy).

Ponadto proponuje się rezygnację z regulacji zawartych obecnie w § 2‒4 oraz § 17
i § 18 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. Przepisy § 2‒4 tego rozporządzenia dotyczą bowiem art. 179¹ Kodeksu pracy (w związku
z jego uchyleniem ww. ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw). Przepis § 17 tego rozporządzenia dotyczy udzielania pracownikowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, natomiast przepis § 18 tego rozporządzenia dotyczy udzielania pracownikowi części urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego albo części urlopu rodzicielskiego. Do tej pory prawo pracownika ‒ ojca wychowującego dziecko do urlopu rodzicielskiego (oraz ubezpieczonego ‒ ojca dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu) było uzależnione od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu. Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE L 188 z 12.07.2019, str. 79), zwanej dalej „dyrektywą 2019/1158”, prawo do urlopu rodzicielskiego ma być prawem indywidualnym każdego z rodziców. Uchylenie obowiązywania art. 179¹ Kodeksu pracy jest jednym z działań koniecznych ze względu na wdrożenie art. 5 ust. 1 dyrektywy 2019/1158.

Zachęcamy do zapoznania się z treścią projektów oraz uzasadnienia.

do pobrania:

• https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12370851/katalog/12960545#12960545

• https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12370852/katalog/12960588#12960588

• https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12370853/katalog/12960631#12960631