Problemowi burzącej porządek prawny wykładni zakresu podmiotowego stosowania Konwencji Nr 81 MOP wprowadzonej przez byłego głównego inspektora pracy i stosowanej w PIP do dzisiaj – zajmujemy się od prawie czterech lat. Z mizernym skutkiem.

W dalszym ciągu, ze szkodą dla systemu ochrony pracy w Polsce i wbrew stanowisku Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) oraz wszystkich pozostałych organów RP, z Radą Ministrów i Premierem oraz Radą Ochrony Pracy na czele – utrzymywane jest w PIP kuriozalne stanowisko Tadeusza Jana Zająca, które w skutkach porównać się daje jedynie do publicznie wytykanego, dobrowolnego zrzeczenia się przez szefa urzędu podwyżek dla pracowników PIP. ……

Bez echa pozostał nawet prawomocny i bardzo świeży wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26.02.2015 r,  sygn. II GSK 10/14, który rozstrzygnął m.in.: „Odstępstwa od stosowania niektórych postanowień ustawy o swobodzie działalności gospodarczej muszą więc dotyczyć jednakowo wszystkich podmiotów objętych kontrolą PIP, w stosunku do których sprawowana jest inspekcja pracy i znajduje tym samym zastosowanie Konwencja MOP Nr 81.” (…).

I co ? I nic !. Staraliśmy się zrozumieć oponentów, że: trzeba poczekać na uzasadnienie, bo może sąd miął na myśli co innego niż w sentencji wyroku, że … „kierunki wykładniowe”, że … wątpliwości, że … przeczytany wiele lat temu artykuł w popularnym piśmie dla kadrowców, że … były szef może wrócić…. , że na uzasadnienie wyroku NSA trzeba czekać nieraz długie miesiące.

Ale, uzasadnienie już jest! I jego lektura powinna, a nawet musi spowodować refleksję organu, którego rozstrzygnięcia pozostają pod kontrolą tego najwyższego organu władzy sądowniczej.

Uzasadnienie obala wszelkie rzeczywiste i wyimaginowane wątpliwości. Poniżej przytaczamy jedynie niektóre tezy obszernego uzasadnienia wyroku NSA. A wyrok ten jest doniosły – rozstrzyga m.in. o relacji przepisów ustawy o PIP do kontroli zagadnień zawartych w dyrektywach socjalnych UE, przepisach szczególnych ustawy o transporcie drogowym, które mogą być traktowane jako nie należące do zakresu prawa pracy. Analogii w zakresie działania inspektorów pracy jest wiele. Wiele ustaw nakładających obowiązki na organa PIP – może być traktowana przez interesariuszy jako nie należące do przepisów prawa pracy.

—

1. …zgodnie z [art. 2 ust. 1 Konwencji Nr 81 MOP – przyp. red.] system inspekcji pracy w zakładach przemysłowych ma zastosowanie do wszystkich zakładów, dla których inspektorzy pracy powołani są do zapewnienia stosowania przepisów prawnych, dotyczących warunków pracy i ochrony pracowników przy wykonywaniu ich zawodu. …
2. Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672) organy kontroli zawiadamiają przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli, jednakże zgodnie z wyjątkiem określonym w ust. 2 pkt 1 tego przepisu – zawiadomienia nie dokonuje się, w przypadku gdy kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, jaka jest powyższa Konwencja, daje organowi Państwowej Inspekcji Pracy prawo do kontroli przedsiębiorstwa transportowego [w więc w dodatku tzw. „usług” – przyp. red.]. Oznacza to, że do kontroli […] znajdował wyjątek określony w wyżej wymienionym art. 79 ust. 2 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z którym organ kontroli nie miał obowiązku zawiadamiania przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli.
3. Powołany[…]wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 20 listopada 2009 r., sygn. akt IV SA/GL 973/08 nie ma wprost odniesienia do realiów niniejszej sprawy, gdyż został w nim wyrażony pogląd, zgodnie z którym ratyfikowana przez Polskę Konwencja nr 81 nie ma zastosowania do sektora usług pozahandlowych. Stanowisko wyrażone w tym wyroku ma charakter jednostkowy i nie prezentuje ugruntowanej linii orzecznictwa…
4. …odstępstwa od stosowania niektórych postanowień ustawy o swobodzie działalności gospodarczej muszą więc dotyczyć jednakowo wszystkich podmiotów objętych kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy, w stosunku do których sprawowana jest inspekcja pracy.
5. Odwołanie się kasatora do wyłączenia wynikającego z art. 83 ust. 2 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie odniesienia się do limitu czasu trwania kontroli, nie ma zastosowania i nie znajduje także uzasadnienia.[…]. Zgodnie z art. 16 Konwencji przedsiębiorstwa będę kontrolowane tak często i tak starannie, jak to jest konieczne dla zapewnienia skutecznego zastosowania odpowiednich przepisów prawnych.

—

Należałoby się spodziewać i oczekiwać (co niniejszym robimy), że w demokratycznym państwie prawa wszystkie organa administracji, w ramach kontroli zarządczej dostosowują swoje procedury do ugruntowanego orzecznictwa i wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, zmniejszając przy tym podstawowe ryzyka prowadzenia przez nie działalności ustawowej.

Nieśmiało jedynie nadmieniamy, iż mające szansę na uchwalenie jeszcze przed jesiennymi wyborami nowe Prawo o Działalności Gospodarczej, którego projektodawcą jest Rząd RP bazuje na właśnie takim jak powyższe rozumieniu kompetencji organów PIP w kontrolach przedsiębiorców. Grozi to kolejnym paraliżem: nowa ustawa vs. stare przyzwyczajenia. Zostało więc niewiele czasu na to by obecny Główny Inspektor Pracy przed uchwaleniem nowego prawa naprawił błędną decyzję swojego poprzednika.

do pobrania

II GSK 10_14 – Wyrok NSA z 2015-02-26