Interpelacja  nr 28793 do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie uzgodnienia zasad podziału środków przeznaczonych na nagrody lub podwyżki wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej

Zgłaszający: Filip Kaczyński

Data wpływu: 28-11-2021

Szanowna Pani Minister!

Zgodnie z postanowieniami art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych: „Regulaminy nagród i premiowania są ustalane i zmieniane w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową; dotyczy to również zasad podziału środków na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej”. Wydaje się, że użyte w tym przepisie sformułowanie „w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową” oznacza, iż wykonanie tej kompetencji przez pracodawcę uzależnione jest od przeprowadzenia rokowań z organizacją związkową bądź organizacjami związkowymi, w wyniku których wszyscy uczestnicy rokowań zaaprobują treść wypracowanego wspólnie rozstrzygnięcia.

W związku z powyższym uprzejmie proszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy i ewentualnie na jakich zasadach winno być realizowane uzgadnianie zasad podziału środków na nagrody lub podwyżki wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej w przypadku, gdy w danej jednostce sfery budżetowej:

– pracownicy nie są zrzeszeni w związku zawodowym,
– działa jedna organizacja związkowa,
– działa kilka organizacji związkowych?

2. Czy oraz ewentualnie w jakich sytuacjach sprzeciw jednej spośród kilku organizacji związkowych działających u pracodawcy lub zgłoszenie przez nią zdania odrębnego, przy aprobacie poczynionych ustaleń przez pozostałe organizacje związkowe i pracodawcę, oznaczać może uzgodnienie środków na nagrody lub podwyżki wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, o jakim mowa w art. 27 ust. 3 ww. ustawy – konieczne do przyznania i „uruchomienia” przez pracodawcę nagród lub podwyżek? ….

Z wyrazami szacunku

Filip Kaczyński
Poseł na Sejm RP

– – –

Odpowiedź na interpelację nr 28793 w sprawie uzgodnienia zasad podziału środków przeznaczonych na nagrody lub podwyżki wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej

Odpowiadający: Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg

Warszawa, 28-12-2021

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 28793 Pana Posła Filipa Kaczyńskiego w sprawie uzgodnienia zasad podziału środków przeznaczonych na nagrody lub podwyżki wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej, przekazuję następujące informacje.

W obowiązującym stanie prawnym nie ma powszechnych regulacji dotyczących zasad podwyższania wynagrodzeń. Dlatego kwestię zmiany wysokości indywidualnego wynagrodzenia należy rozpatrywać na tle przepisów obowiązujących u danego pracodawcy. Waloryzacja indywidualnych wynagrodzeń pracowników oraz warunki, na jakich ona następuje, pozostają w kompetencji poszczególnych pracodawców, w granicach i zgodnie z właściwymi przepisami o wynagradzaniu.

W odniesieniu do pracowników sfery budżetowej systemy wynagradzania określają odrębne przepisy, tj. ustawy czy rozporządzenia właściwych ministrów (np. ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1233), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej wydane na podstawie art. 77³ Kodeksu pracy), które nie zawierają mechanizmów podwyższania wynagrodzenia pracownika. Zatem stosownie do możliwości finansowych oraz zasad prowadzonej zakładowej polityki płac, pracodawca ustala wynagrodzenia pracownikom biorąc pod uwagę przesłanki wymienione w art. 78 Kodeksu pracy. Zgodnie z przywołanym przepisem wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Zasady podziału środków na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej odbywają się w uzgodnieniu z zakładową organizacja związkową, zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 263, z późn. zm.). Analizę problematyki uzgodnienia aktów wewnątrzzakładowych z przedstawicielem związków zawodowych kilkukrotnie podejmował Sąd Najwyższy. W uchwale z 28.5.1998 r. (III ZP 13/98, OSNP 1998, nr 23, poz. 674, z glosą L. Kaczyńskiego OSP 1999, z. 4) Sąd Najwyższy wskazał, że ten tryb postępowania nie ogranicza się tylko do zasięgnięcia opinii lub uzyskania zgody na propozycje pracodawcy, lecz obejmuje również rozmowy i rokowania z przedstawicielami wszystkich związków działających w zakładzie, które powinna zainicjować osoba reprezentująca pracodawcę w celu zapewnienia czynnego udziału tych związków w procedurze współdziałania. Pojęcie „wyrażenie zgody” na określoną czynność prawną nie jest tożsame z pojęciem działania „w uzgodnieniu”, pomimo, iż obie te instytucje prawne należą do grupy form współdziałania oznaczonych podmiotów, które dla osiągnięcia skutków prawnych wymagają zgodnych stanowisk, ale nie zawierają tej samej treści. „W uzgodnieniu” oznacza tryb wspólnego działania oznaczonych przez prawo podmiotów, podejmujących współdziałanie w opracowaniu projektu decyzji pracodawcy, a nie tylko wyrażenia zgody na propozycję pracodawcy. W toku rokowań nie jest wykluczona możliwość powstania rozbieżności stanowisk między pracodawcą a związkami zawodowymi, a nawet konflikt między stronami wspólnego działania ze względu na rozbieżność interesów, mogący prowadzić do impasu w postępowaniu uzgadniającym. W takiej sytuacji powinien nastąpić dialog i korygowanie partykularnych interesów z interesem społecznym w zgodności z prawem, aby doprowadzić do rozwiązań kompromisowych, uznanych za optymalne przez partnerów negocjacji.

Ze wspomnianego wyroku wynika, że sformułowanie „w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi” oznacza, iż brak bezspornie wyrażonej zgody wszystkich partnerów uzgodnień skutkuje brakiem warunków do legalnego ustanowienia zasad będących ich przedmiotem. Pracodawca nie może wówczas wydać decyzji w sprawie będącej przedmiotem uzgodnień z pominięciem zasad współdziałania uzgadniającego ze związkami zawodowymi, ani zamieszczać w decyzji postanowień sprzecznych z ustaleniami wypracowanymi w postępowaniu uzgadniającym. Jednocześnie Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że związki zawodowe nie mogą uchylić się od podjęcia współdziałania w uzgodnieniach i wyrażenia swojego stanowiska w sprawie. Przedstawiciele związków zawodowych nie mogą zachowywać się milcząco i odmówić podjęcia rokowań. Niemniej jednak pracodawca nie dysponuje żadną prawną formą nacisku na organizacje związkowe, a milczenie przedstawicieli związków zawodowych i brak wyraźnego przedstawienia stanowiska w sprawie nie może być uznane za domniemaną lub dorozumianą aprobatę propozycji pracodawcy.

W art. 27 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych nie określono trybu postępowania w sytuacji, gdy w zakładzie pracy czy jednostce budżetowej działa kilka zakładowych organizacji związkowych. Niewątpliwie w takiej sytuacji znajdzie zastosowanie art. 30 ust. 4 ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z którym w sprawach dotyczących zbiorowych praw i interesów osób wykonujących pracę zarobkową zakładowe organizacje związkowe mogą tworzyć wspólną reprezentację związkową.

Jednocześnie w art. 30 ust. 6 ww. ustawy wskazano, że jeżeli w sprawie ustalenia:

1. regulaminu wynagradzania,
2. regulaminów nagród i premiowania,
3. regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
4. planu urlopów lub regulaminu pracy,
5. okresu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 135 § 2 i 3 KP,
6. wykazu prac, o którym mowa w art. 151⁷ § 4 KP,
7. indywidualnego rozkładu czasu pracy, o którym mowa w art. 8 ust. 2-4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.)

– organizacje związkowe albo reprezentatywne organizacje związkowe w rozumieniu art. 25³ ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych, z których każda zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni od dnia przekazania im przez pracodawcę tego dokumentu, decyzje w sprawie jego ustalenia podejmuje pracodawca, po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych.

Z zacytowanego wyżej przepisu wynika zatem, że jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu nagród i premiowania organizacje związkowe nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni od dnia przekazania projektu regulaminu przez pracodawcę, decyzję w sprawie ustalenia regulaminu podejmuje pracodawca. Sprzeciw jednej z organizacji związkowych nie może blokować wydania przez pracodawcę regulaminu nagród i premiowania. Natomiast wspólne negatywne stanowisko organizacji związkowych skutkuje brakiem możliwości wydania przez pracodawcę regulaminu nagród i premiowania, w myśl art. 27 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych.

Zawarty w art. 30 ust. 6 ustawy o związkach zawodowych katalog ma charakter zamknięty i nie dotyczy podziału środków na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych w jednostkach sektora finansów publicznych.

Z poważaniem

Marlena Maląg
Minister Rodziny i Polityki Społecznej

źródło 

https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=28793