Interpelacja nr 22404 do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii  w sprawie udzielania pierwszej pomocy

Zgłaszający: Filip Kaczyński

Data wpływu: 11-04-2021

Szanowny Panie Premierze!

Wymóg wyznaczenia przez pracodawcę odpowiednio przeszkolonych pracowników do udzielania pierwszej pomocy czy też do obsługi apteczek wynika odpowiednio z (…) art. 209¹ § 1 pkt 1 i 2 lit. a oraz § 3 Kodeksu pracy, a także § 44 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

W specjalistycznej publicystyce przeważa przekonanie, że obowiązujące przepisy nie zawierają szczegółowych regulacji w zakresie szkolenia w tematyce pierwszej pomocy, co przekłada się na bardzo różne podejście do tego zagadnienia.

W związku z powyższym uprzejmie proszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. Kto jest uprawniony do prowadzenia szkoleń/kursów w tematyce udzielania pierwszej pomocy – części teoretycznej oraz praktycznej?
2. Czy pracodawca może wyznaczyć do udzielania pierwszej pomocy lub obsługi apteczki pracownika, który nie wyraża na to zgody lub który nie odbył uprzednio przeszkolenia w tym zakresie?
3. Czy i ewentualnie jakiego rodzaju szkolenie/kurs powinni odbyć pracownicy wyznaczeni przez pracodawcę do udzielania pierwszej pomocy lub obsługi apteczki?
4. Czy szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy obligatoryjnie obejmować powinno część teoretyczną, jak i praktyczną, a także jakie konkretnie zagadnienia winny składać się na szkolenie/kurs w zakresie pierwszej pomocy?
5. Jak długo powinno trwać i jak długo ważne jest szkolenie z udzielania pierwszej pomocy oraz czy istnieje wymóg jego okresowego odnawiania?
6. Czy programy szkoleń w dziedzinie bhp oraz programy nauczania w szkołach obejmują w wystarczającym zakresie tematykę udzielania pierwszej pomocy?
7. Czy oraz ewentualnie w jakim zakresie planowane są działania legislacyjne w tematyce obejmującej pierwszą pomoc?
8. Kto i ewentualnie w jakim zakresie uprawniony jest do kontroli zagadnień dotyczących pierwszej pomocy?

Z wyrazami szacunku

Filip Kaczyński
Poseł na Sejm RP

– – –

Data: 11 maja 2021

Znak sprawy: DPP-IV.054.8.2021

Pani

Elżbieta Witek

Marszałek Sejmu RP

Dotyczy: Interpelacji nr 22404 Posła Filipa Kaczyńskiego w sprawie udzielania pierwszej pomocy

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 22404 Pana Posła Filipa Kaczyńskiego z dnia 14 kwietnia br., na wstępie pragnę wskazać, że zgodnie z art. 191 ust. 1 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2019 r. poz. 1028, ze zm.) Posłowi przysługuje prawo złożenia interpelacji w sprawach o zasadniczym charakterze i odnoszących się do problemów związanych z polityką państwa. Złożona interpelacja nie wypełnia tych znamion i jest w istocie wnioskiem o sporządzenie opinii prawnej w przedmiocie stosowania ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320), zwanej dalej „KP”, oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. poz.1650, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem ws. bhp”. Niemniej jednak proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii.

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z przepisem art. 2091 § 1 pkt 1, pkt 2 lit. a oraz § 3 KP pracodawca jest obowiązany zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach oraz wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy. Ich liczba, szkolenie oraz wyposażenie powinno uwzględniać rodzaj i poziom występujących w zakładzie pracy zagrożeń. Ponadto zgodnie z § 44 ust. 3 rozporządzenia ws. bhp obsługa punktów pierwszej pomocy i apteczek na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. Pracodawca nie może jednak wyznaczyć do tego celu pracownika bez jego zgody, jeżeli udzielanie pierwszej pomocy nie znajduje się w zakresie jego obowiązków. Jest to dodatkowa rola, do której pełnienia wymagana jest zgoda pracownika. Z powyższych przepisów wynika, że pracownik wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy musi przejść odpowiednie szkolenie. Każdy pracownik podlega wstępnemu i okresowym szkoleniom w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w których programie znajdują się zasady udzielania pierwszej pomocy. Zatem należy przyjąć, że każdy pracownik odbył szkolenie w tym zakresie. Szkolenie z udzielenia pierwszej pomocy powinno składać się z części teoretycznej i praktycznej. Należy je okresowo powtarzać, jak każde inne szkolenie. Wiedza raz nabyta dezaktualizuje się, ponadto okresowo zmieniają się zasady udzielania pierwszej pomocy.

W określeniu osób uprawnionych do przeprowadzania szkoleń z pierwszej pomocy, ich zakresu, częstości oraz czasu trwania pewne wskazówki zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy. Należy jednak zauważyć, że odnosi się ono do kwalifikowanej pierwszej pomocy, co nie jest wymagane od pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy w zakładach pracy. Pracownicy wyznaczeni do udzielania pierwszej pomocy w zakładach pracy powinni mieć wiedzę i praktyczne umiejętności do jej udzielania odpowiednie do rodzaju zagrożeń występujących w danym zakładzie. Zatem to pracodawca, w zależności od specyfiki zakładu pracy, powinien określić zakres szkolenia, czas jego trwania oraz częstość jego przeprowadzania, a także kompetencje osób właściwych do przeprowadzania takiego szkolenia. W niektórych przedsiębiorstwach wystarczające może być szkolenie w ramach okresowego szkolenia bhp, w innych powinno być to dodatkowe szkolenie. Pragnę zauważyć, że zgodnie z art. 8 ust. 1-2 i 4 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym edukacja w zakresie udzielania pierwszej pomocy została uwzględniona nawet w podstawie programowej kształcenia ogólnego, a zajęcia edukacyjne w zakresie jej udzielania są realizowane z udziałem lekarzy i pielęgniarek państwowego systemu ratownictwa medycznego oraz ratowników medycznych, a także przez nauczycieli posiadających odpowiednie przygotowanie. Należy zatem przyjąć, że programy nauczania w szkołach obejmują tematykę udzielania pierwszej pomocy w wystarczającym zakresie. Jednak warto podkreślić, że – jak w każdej dziedzinie – ważna jest praktyka oraz aktualizowanie nabytej wiedzy. Trudno zatem określić, czy nabyta w trakcie nauki w szkole wiedza będzie wystarczająca do pełnienia roli osoby wyznaczonej do udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy. Z tego powodu istotna jest rola szkoleń powtarzanych w określonych odstępach czasu.

Przedstawiając powyższe, raz jeszcze pragnę podkreślić, że w zakresie podlegającym ministrowi do spraw pracy, wszystkie zagadnienia związane z pierwszą pomocą należą do pracodawcy. To on ustala zasadność organizowania dodatkowych szkoleń w tej dziedzinie, określa zakres, czas trwania i częstość powtarzania szkoleń, kompetencje osób je przeprowadzających, a także kontroluje prawidłowość ich przeprowadzania.

Należy również zauważyć, że organem ustawowo uprawnionym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy przez pracodawcę jest Państwowa Inspekcja Pracy (art. 10 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy).

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w zakresie prawa pracy nie przewiduję wnajbliższym czasie działań legislacyjnych w tematyce obejmującej pierwszą pomoc. Wyrażam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje oraz wyjaśnienia zostaną uznane za wyczerpujące i satysfakcjonujące. Pragnę jednak zauważyć, że Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii nie jest upoważnione do analizowania i wydawania opinii

dotyczących przykładowych lub konkretnych stanów faktycznych. Poglądy wyrażone przez Ministerstwo nie są wiążące dla stron stosunku pracy, sądów pracy oraz Państwowej Inspekcji Pracy. Wiążący charakter dla stron mają jedynie orzeczenia sądowe wydawane w indywidualnych sprawach.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320);

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. poz.1650, z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. poz. 1860, z późn. zm.);

Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 882, z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy (Dz. U. z 2021 r. poz. 411);

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1251).

Z poważaniem

Z upoważnienia

Iwona Michałek

Sekretarz Stanu

[podpisano elektronicznie]