Interpelacja nr 17216 do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie narzędzi wpływających na większą skuteczność organów kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy

Zgłaszający: Katarzyna Kotula

Data wpływu: 04-01-2021

Szanowna Pani Minister,

w sprawozdaniu z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2019 roku (druk sejmowy nr 470 z 29 czerwca 2020 roku) wskazano:

„Na skuteczność organów kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy w zasadniczy sposób wpływa ich właściwe wyposażenie zarówno w rozwiązania prawne, jak i organizacyjne. Uprawnienia, którymi w chwili obecnej dysponują inspektorzy pracy, nie są w pełni dostosowane do realiów kontroli legalności zatrudnienia i nie zawsze pozwalają na osiągnięcie lepszych efektów”. …

Większość wniosków w tym zakresie, prezentowanych w sprawozdaniu, była już wielokrotnie wskazywana w sprawozdaniach za lata poprzednie, dlatego pytam:

1. Czy ministerstwo prowadzi prace legislacyjne nad wprowadzeniem obowiązku zgłoszenia do ZUS każdej pracującej osoby fizycznej przed dopuszczeniem jej do pracy?
2. Czy ministerstwo prowadzi prace legislacyjne mające na celu udostępnienie inspektorom pracy instrumentów usprawniających ich pracę w postaci dostępu w trybie online do:

• baz danych ZUS – w zakresie danych dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń społecznych oraz zaległości w opłacaniu składek na Fundusz Pracy,
• rejestru bezrobotnych,
• Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (RCI PESEL)?

Łączę wyrazy szacunku

Katarzyna Kotula
Posłanka na Sejm RP

– – – – –

Odpowiedź na interpelację nr 17216 w sprawie narzędzi wpływających na większą skuteczność organów kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed

Warszawa, 19-01-2021

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację poselską nr 17216 Pani Katarzyny Kotuli w sprawie narzędzi wpływających na większą skuteczność organów kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy, proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień pozostających we właściwości resortu rodziny i polityki społecznej.

W polskim systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada powiązania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z zatrudnieniem na terytorium Polski (tzw. zasada terytorialności), przy czym pojęcie zatrudnienie rozumiane jest tu szeroko, jako każda aktywność stanowiąca tytuł do ubezpieczenia. Obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych objęto różne podmioty, takie jak np. pracownicy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Nawiązanie stosunku ubezpieczenia następuje równocześnie z zaistnieniem faktów rodzących obowiązek ubezpieczenia. Takim zdarzeniem jest np. dzień nawiązania stosunku pracy, dzień oznaczony w umowie o pracę nakładczą jako dzień rozpoczęcia pracy nakładczej, czy dzień oznaczony w umowie agencyjnej, umowie zlecenia albo innej umowie o świadczenie usług jako dzień rozpoczęcia wykonywania pracy. Zamknięty katalog okresów podlegania obowiązkowi ubezpieczenia w zależności od tytułu do ubezpieczenia został wskazany w art. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wymaga podkreślenia, że stosunek ubezpieczenia społecznego (emerytalnego i rentowych) nie jest stosunkiem prawnym ukształtowanym w drodze umownej, stąd obowiązek ubezpieczenia społecznego wynika z przepisów prawa i nie jest uzależniony od woli ubezpieczonego, czy od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Obecny stan prawny w sposób kompleksowy reguluje zasady nawiązania stosunku ubezpieczenia (zgłaszania do ubezpieczeń społecznych), stąd obecnie nie przewiduje się prac legislacyjnych, które miałyby zmienić dotychczasowe przepisy.

Odnosząc się do kwestii związanej z udostępnieniem inspektorom pracy instrumentów usprawniających ich pracę w postaci dostępu w trybie online do baz danych ZUS – w zakresie danych dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń społecznych oraz zaległości w opłacaniu składek na Fundusz Pracy – uprzejmie informuję, że pomiędzy Głównym Inspektorem Pracy a Prezesem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zawarte zostało Porozumienie z dnia 5 listopada 2010 r. w sprawie współdziałania organów Państwowej Inspekcji Pracy i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które przewiduje współpracę pomiędzy PIP a ZUS. Na mocy przedmiotowego porozumienia wprowadzono szereg wspólnych inicjatyw i działań prewencyjnych, jak np. zawiadomienia o stwierdzonych w czasie kontroli przypadkach naruszenia przepisów o ubezpieczeniach społecznych, w tym dotyczących nieopłacania lub zaniżania składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych. Dodatkowo w ramach obustronnej wymiany danych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia Państwowej Inspekcji Pracy informacje jednostkowe z zasobów informatycznych m.in. w postaci zbiorów danych jednostkowych: o płatnikach składek na ubezpieczenia społeczne oraz na Fundusz Pracy, czy o płatnikach składających informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenia wypadkowe.

Jednocześnie informuję, że adresatem pozostałych pytań zawartych w przedmiotowej interpelacji jest Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii.

Z wyrazami szacunku

Minister
z up. Stanisław Szwed
Sekretarz Stanu

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/interpelacja.xsp?documentId=898B688A74E95406C1258654004F5641&view=S