Wypełniając jeden z celów statutowych oraz zobowiązanie nałożone przez Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej, które odbyło się w Krakowie w  dniu 30 stycznia 2023 r., Prezes Zarządu Głównego SIPRP skierował do Głównej Inspektor Pracy apel o podjęcie interwencji w celu przywrócenia właściwych, wynikających z obowiązującego prawa, relacji między organami PIP w Okręgowym Inspektoracie Pracy w  Krakowie.

Wskazano na bulwersującą środowisko sprawę zobowiązywania przez kierownictwo OIP w Krakowie inspektorów pracy do wykonywania pomocniczych czynności administracyjnych w czasie, który powinien być przeznaczony na „skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, poprzez efektywne i ukierunkowane kontrole” – co, pominąwszy nawet fakt rażącej niezgodności takich poleceń ze szczytną misją naszego urzędu, wykracza poza postanowienia art. 3 ust. 1 Konwencji Nr  81 MOP dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu, i w sposób oczywisty negatywnie wpływa na realizację podstawowych (ustawowych) zadań przez inspektorów pracy. (…)

Skonstatowano, iż wyrażone na piśmie stanowisko kierownictwa OIP Kraków w tej sprawie jest nie tylko że wymijające i pokrętne – ale w istocie jest wyrazem lekceważenia  inspektorów pracy i obrażające inteligencję nawet przeciętnego użytkownika prawa.

W apelu tym postawiono dość oczywiste pytania: Czy działania te naruszyły wartość objętą szczególną ochroną przez Konwencję Nr  81 MOP, czyli autorytet  inspektorów pracy? Czy zlecanie prostych czynności biurowych najwyżej wynagradzanym specjalistom PIP jest racjonalnym wydatkowaniem środków publicznych o których zwiększenie od wielu lat wspólnie zabiegamy? Co działo się z  nadzorem nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy i przepisów obejmujących legalność zatrudnienia w okręgu krakowskim w okresie ponad trzech miesięcy? Ile „efektywnych i ukierunkowanych kontroli”, bazujących na dokonanej wcześniej analizie ryzyka w tym okresie przeprowadzono? Co o takiej polityce urzędu pomyśleć mogli by przedstawiciele organów sprawujących nadzór nad PIP, dowiedziawszy się o trwonieniu potencjału inspektorów pracy i takim zarządzaniu kompetencjami inspektorów pracy, szczególnie w kontekście słusznie artykułowanych przez kierownictwo PIP niedoborów w tej grupie zawodowej i trudności w pozyskiwaniu do PIP wysokiej klasy specjalistów? Jaka jest w istocie przyczyna wieloletnich zaniedbań w archiwizacji dokumentów w OIP Kraków i konieczności podejmowania w tym zakresie post factum wielu doraźnych, także opisanych, wysoce kontrowersyjnych działań?

Prezes Zarządu Głównego SIPRP podkreślił, iż jest ciągle przekonany o wyjątkowości profesji, którą przyszło nam wykonywać, oraz że inspektorzy pracy, a także (i może przede wszystkim) osoby  pełniące funkcje kierownicze w PIP  należą do grupy osób, od których wymagać należy więcej niż od innych.  

Z niepokojem wskazano przy tym szczególnie na grupę koleżanek i  kolegów inspektorów, którzy stoją u progu swojej kariery zawodowej w PIP. Wskazano, że przez takie jak opisane działania, utrwalane są instytucjonalne patologie, łamane są charaktery osób, które zmuszone są do działania wbrew swoim przekonaniom, i  wpajanej im wizji i misji urzędu oraz etosowi zawodu inspektora pracy. Sytuacje takie doprowadzić mogą do ogromnych szkód wizerunkowych naszego urzędu, a przede wszystkim nieodwracalnych szkód w psychice inspektorów, którzy podejmując dopiero pracę, stają wobec ogromnego dysonansu między przekazywaną im wiedzą na temat statusu inspektora pracy, a koniecznością podporządkowania się stojącym w  sprzeczności z wyniesioną z OSPIP wiedzą, i  kształtowanymi tam pożądanymi postawami. Na samym początku swojej kariery zawodowej kształtowane są w nich postawy koniunkturalne, a w perspektywie cyniczne, uwarunkowane wyłącznie koniecznością okazania całkowitego podporządkowania się patriarchalnemu, a tak naprawdę klientelistycznemu systemowi funkcjonowania krakowskiego okręgu. Czy początkujący inspektor pracy, po kilku latach wywierania na kilku szczeblach zarządzania OIP takiego wpływu – będzie zdolny do bezkompromisowego pełnienia swojej służby publicznej, czy wydania niezależnej, często wszak kontrowersyjnej decyzji w podmiocie który przyjdzie mu kontrolować?

Wyrażono przy tym nadzieję, że sytuacja ta nie jest przejawem prowadzonego w OIP Kraków jakiegoś pilotażowego eksperymentu socjologicznego, mającego odpowiedzieć na pytanie, czy inspekcja pracy może funkcjonować bez niezależnych, samodzielnych inspektorów pracy – organów PIP, a w oparciu o rozbudowywany coraz bardziej system kierownictwa i nadzoru administracyjnego nad pozbawionymi jakiejkolwiek podmiotowości kontrolerami.

Czy wywodzący się jeszcze z międzywojnia model inspekcji pracy opierający się na autorytecie i niezależności inspektorów pracy przechodzi już (przynajmniej w OIP Kraków) do przeszłości?

Zarząd Główny SIPRP