Ani się nie obejrzeliśmy, jak mijają cztery lata działalności Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej (chociaż nasz statut zarejestrowany został nieco później, bo w sierpniu 2011 r.). Zakończyła się też pierwsza kadencja władz Stowarzyszenia. I tak się jakoś złożyło, że odnotowujemy niniejszym kolejną „okrągłą” okazję. Podsumowujemy bowiem czterdziesty sondaż zamieszczony na naszej stronie internetowej. Przez te lata zadawaliśmy naszym Czytelnikom różne pytania, dotyczące głównie aktualnych lub planowanych rozwiązań w sferze działalności Państwowej Inspekcji Pracy.

Analiza Waszych odpowiedzi powinna być, a mamy nadzieję, że jeżeli ciągle nie jest, to na pewno wkrótce będzie – doskonałym materiałem do reformowania naszej działalności. Najwyższa na to pora i jak pokazują wydarzenia na wielkiej scenie politycznej – nastąpiła ku temu zmiana klimatu. Zaczyna wiać wiatr historii, a przed jego powiewem, a być może huraganem, nie można i nie należy się chować. Chyba że mamy skądinąd dziwne przekonanie, iż jak zwykle: „nas to nie dotyczy”. ….

Omawiamy więc sondaż nr 40, ogłoszony na naszej  stronie internetowej  w okresie 15.03.2015 r. – 16.04.2015 r.  W tym czasie odnotowano ok. 6600 wejść na stronę internetową SIPRP. Spośród głosujących aż 52% respondentów uważało, że wprowadzenie tzw. „nakazów płacowych” jako środka prawnego inspektora pracy – nie było potrzebne, zaś 48% respondentów było odmiennego zdania.

Wyniki tego sondażu wskazują, iż pomimo upływu wielu lat od wprowadzenia przez ustawodawcę instytucji tzw. „nakazu płacowego”, zapisanego w obecnym brzmieniu w art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy – jest on w dalszym ciągu wysoce kontrowersyjny.

Wątpliwości co do potrzeby i sensu tego środka prawnego wiążą się być może z ograniczeniami, które wiążą się z wydawaniem przez inspektorów pracy „nakazów płacowych”, albo z trudnościami, a mówiąc wprost: niską skutecznością ich egzekucji. A może respondenci zdają się zwracać uwagę na niską skuteczność jego stosowania w sytuacji, gdy pracodawca znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. A z sytuacjami takimi inspektor pracy styka się w trakcie ogromnej większości kontroli w wyniku których wydaje właśnie ten środek prawny. A jest tak praktycznie zawsze, gdy kontrola zakładu pracy przeprowadzona jest w związku ze skargą. Inne sytuacje tj. „mam a nie dam”, albo „nie wiedziałem lub pomyliłem się” – stanowią zupełny margines.

Być może oczekiwania społeczne spełniała by taka nowelizacja art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, aby inspektor pracy mógł nakazać wypłatę świadczenia przysługującego pracownikowi, czy byłemu pracownikowi, a nie tylko świadczenia należnego i bezspornego i naliczonego już do wypłaty przez pracodawcę. A tak (niestety) jest obecnie. Być może należało by zastanowić się nad inną procedurą odwoławczą od tego typu decyzji. Tak, jak w przypadku proponowanych przez poważne gremia decyzji inspektorów pracy o istnieniu stosunku pracy – mógłby to być np. sąd pracy.

W obecnym stanie „nakazy płacowe” – to tak naprawdę pisemne potwierdzenie lub „przypomnienie” spoczywającego na pracodawcy obowiązku wypłacenia pracownikom świadczeń. Mało tego, „przypomnienie” możliwe do zastosowania tylko gdy pracodawca świadczenia te uznaje, i ma je naliczone do wypłaty w konkretnej wysokości. I oczywiście z jakiegoś powodu ich nie wypłaca. „Nakazy płacowe” nie posiadają więc ważnego przymiotu decyzji administracyjnej tj. nie nakładają na stronę obowiązku (który wszak istnieje z mocy prawa) i nie rozstrzygają co do istoty sprawy (wydawane są na kwoty naliczone nie przez organ, lecz przez pracodawcę).

Proszę Państwa, trzeba myśleć nad zmianami, a przede wszystkim nad skutecznością sprawowania przez organ państwa nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy. Nie jest prawdą, że obecny stan prawny jest idealny, a pomysłodawcy rozwiązań aktualnej ustawy o PIP (znani wszak z imienia  i nazwiska ) – byli doskonali i nieomylni. To myślenie o przyszłości, o skuteczności i o służbie obywatelom – szczególnie tym najsłabszym – to powinność każdego urzędnika państwowego. I z tej powinności nie zwalnia nas nawet aktualny stan klinczu, a może zupełnego bezwładu w (prawie) wszystkich instytucjach zajmujących się w Polsce ochroną pracy.

W następnym sondażu :

Zaproponujemy Wam wypowiedzenie się, w jakich obszarach związanych z systemem ochrony pracy w Polsce i działalnością PIP oczekiwalibyście szczególnej aktywności władz SIPRP nowej kadencji.