Interpelacja nr 5990 do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wynagrodzenia za czas przestoju

Zgłaszający: Filip Kaczyński

Data wpływu: 12-05-2020

Szanowna Pani Minister!

Zgodnie z art. 81 § 1 Kodeksu pracy „Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów”.

Zgodnie z art. 81 § 2 Kodeksu pracy „Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju. Jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, wynagrodzenie nie przysługuje”.

Przepisy prawa pracy nie zawierają definicji stawki osobistego zaszeregowania. Sąd Najwyższy w uchwale z 30 grudnia 1986 r. (III PZP 42/86) uznał, że ……w wynagrodzeniu wynikającym z osobistego zaszeregowania pracownika mieści się oprócz wynagrodzenia zasadniczego także dodatek funkcyjny. Od tego czasu poza wspominanymi składnikami wynagrodzenia w poszczególnych podmiotach zatrudniających pracowników funkcjonują również inne, takie jak np. premie regulaminowe, uznaniowe czy nagrody oraz różnego typu dodatki, m.in. za pracę w porze nocnej, za staż pracy.

Należy podnieść także, że również stan prawny w zakresie przepisów regulujących tematykę wynagrodzeń na przestrzeni minionych lat ulegał zmianom.

W rezultacie prac legislacyjnych uchwalono np. ustawę o minimalnym wynagrodzeniu, a z wynagrodzenia minimalnego w pierwszej kadencji rządów Prawa i Sprawiedliwości wyłączono dodatek za pracę w porze nocnej czy za staż pracy, zwiększając tym samym pensje pracowników.

W związku z powyższym uprzejmie proszę Panią Minister o odpowiedź na następujące pytania:

1. Co konkretnie w aktualnym stanie prawnym należy rozumieć pod pojęciem „wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania”, o jakim mowa w art. 81 § 1 Kodeksu pracy?
2. Jakie konkretnie składniki wynagrodzenia winny być uwzględniane, a jakich nie uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia za przestój, o którym mowa w art. 81 § 2 zdanie pierwsze Kodeksu pracy?

Z wyrazami szacunku

Filip Kaczyński
Poseł na Sejm RP

– – –

Odpowiedź na interpelację nr 5990 w sprawie wynagrodzenia za czas przestoju

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed

Warszawa, 02-06-2020

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na pismo Pani Marszałek z dnia 19 kwietnia br. znak: K9INT5990 dotyczące interpelacji Pana Posła Filipa Kaczyńskiego w sprawie wynagrodzenia za czas przestoju uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

W myśl art. 81 § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną za czas niewykonywania pracy, jeżeli był on gotów do jej wykonania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Kodeks pracy nie zawiera definicji ustawowej pojęcia wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania. Na podstawie bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego odnoszącego się m.in. do treści art. 81 k.p. można jednak wskazać, że pod pojęciem tym należy rozumieć wynagrodzenie o charakterze stałym i bezpośrednio związanym z funkcją wykonywaną przez pracownika lub zajmowanym przez niego stanowiskiem, a nie wynagrodzenie, którego „uruchomienie” jest uzależnione od spełnienia przez niego dodatkowych przesłanek, jak np. okres pracy, świadczenie pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia, wykonanie określonych zadań, itp.

Tym samym to pojęcie należy odnosić do stawki wynagrodzenia zasadniczego ustalonej przez strony w umowie o pracę lub innym akcie będącym podstawą stosunku pracy oraz ewentualny dodatek funkcyjny (w przypadku, gdy pracownikowi przysługuje prawo do takiego składnika wynagrodzenia). Natomiast inne (dodatkowe) składniki wynagrodzenia nie wynikają z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną. Nie są one bezpośrednią zapłatą za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku i wymagane do jej wykonywania kwalifikacje, lecz przysługują pracownikowi po spełnieniu dodatkowych, wobec przesłanek uzyskania wynagrodzenia zasadniczego, warunków. Tytułem do nich są np. określone dodatkowe wyniki pracy, wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia bądź uciążliwych, zwiększona odpowiedzialność, przepracowanie określonego okresu w danym zakładzie, praca w godzinach nadliczbowych, praca w porze nocnej, itd. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1985 r. I PRN 28/85, OSNCP z 1986 r. nr 1-2, poz. 19; uchwala składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1986 r., III PZP 42/86, OSNCP z 1987 r. nr 8, poz. 10 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2011 r. II PK 3/11 OSNAPiUS z 2012 r. nr 15-16, poz. 191, str. 639)

Takie rozumienie pojęcia „wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną” zawartego w art. 81 k.p., i co za tym idzie nieobciążanie pracodawcy w przypadku wystąpienia przestoju obowiązkiem wypłaty objętym nim pracownikom zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od efektów pracy, wydaje się być zrozumiałe w sytuacji, gdy pracodawców dotykają obiektywne problemy uniemożliwiające normalne funkcjonowanie zakładu pracy. Za taką oceną mogą też przemawiać racje ekonomiczne, takie jak potrzeba utrzymania płynności finansowej, czy potrzeba ochrony miejsc pracy (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2016 r. II PK 339/14, Legalis nr 1421831).

Podsumowując pragnę podkreślić, iż podzielam przytoczony w powołanych wyżej orzeczeniach Sądu Najwyższego pogląd, że stawka osobistego zaszeregowania w rozumieniu art. 81 § 1 k.p. oznacza wynagrodzenie zasadnicze i ewentualny dodatek funkcyjny.

Wykazany przez Sąd Najwyższy w tym orzecznictwie ścisły związek między wynagrodzeniem zasadniczym i dodatkiem funkcyjnym a pełnioną przez pracownika funkcją kierowniczą upoważnia do postawienia tezy, że dla takiego pracownika minimum wynagrodzenia, które musi on otrzymać, stanowi nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale i dodatek funkcyjny przewidziany przepisami dla zajmowanego przez niego stanowiska.

Takiego związku z wynagrodzeniem zasadniczym nie wykazują natomiast inne wyżej wymienione dodatkowe składniki wynagrodzenia za pracę, w tym wspomniane w interpelacji Pana Posła dodatki: za pracę w porze nocnej i za wysługę lat oraz premie regulaminowe i nagrody. Dlatego też pojęcie „wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania”, o którym mowa w art. 81 § 1 k.p. nie obejmuje, w mojej opinii, tych dodatków.

Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pani Marszałek za satysfakcjonujące i wyczerpujące.

Z poważaniem

Stanisław Szwed
Sekretarz Stanu

do pobrania

http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=5990