28 kwietnia jest ustanowionym przez Międzynarodową Organizację Pracy Światowym Dniem Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Jego podstawowym celem jest promowanie na całym świecie zasad profilaktyki wypadków i chorób zawodowych. Jest to przede wszystkim kampania prewencyjna – prowadzona w celu podniesienia świadomości i skupienia uwagi opinii międzynarodowej na aktualnych zagrożeniach i tendencjach w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz na skali urazów, chorób związanych z pracą i  śmiertelnych wypadków związanych z pracą.

28 kwietnia ruch związkowy obchodzi także Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych. W wielu firmach dzień ten obchodzony jest także jako tzw. „SafeDay” – czyli „Dzień Bezpieczeństwa”.

Jest o także swego rodzaju święto inspekcji pracy – instytucji zajmującej się w krajach członkowskich MOP nadzorem właśnie nad bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w środowisku pracy (OSH). Powinien być to także dzień refleksji w samej inspekcji oraz w otoczeniu inspekcji. W jakim punkcie stoimy i dokąd zmierzamy ? Co udało się osiągnąć, a czemu poświęcić powinniśmy najbliższym czasie szczególnie wiele pracy ? …..

Obchody Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony  Zdrowia w Pracy są integralną częścią realizowanej przez MOP strategii służącej  promocji globalnego bezpieczeństwa i zdrowia, a także  działań prewencyjnych, podejmowanych z udziałem wszystkich zainteresowanych stron. 

W Polsce inicjatywa MOP została uwzględniona w uchwale Sejmu z 2003 r., ustanawiającej 28 kwietnia Dniem Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. Nie wiadomo dlaczego przez wiele poprzednich lata obchody tego dnia   w Polsce nie były czymś w rodzaju  „święta BHP”, ale kojarzone były raczej ze smutnymi  i raczej podniosłymi uroczystościami. W tym roku, jak widać było w niektórych przynajmniej  fragmentach tradycyjnego posiedzenia Rady Ochrony Pracy ten memorialny nastrój uległ pewnej modyfikacji. I bardzo dobrze. Miejmy nadzieję, że  w przyszłości wzmocnione zostanie podstawowe przesłanie tego dnia, jakim jest niewątpliwe pozytywne oddziaływanie na świadomość społeczeństwa. Od kilku lat to przesłanie „SafeDay”  Stowarzyszenie Inspektorów Pracy stara się pozytywnie  promować. 

W tym dniu temat BHP/OSH powinien być wszechobecny w mediach, i to nie tylko przez statystyki wypadkowe. Powinno się pokazywać i promować firmy i ludzi, którzy pracują bezpiecznie i do tego potrafią przekonać  innych. Jest to także okazja, aby zaprezentować społeczeństwu pracę instytucji kontrolnych, służby bhp, społecznej inspekcji pracy, związków zawodowych.  Czy będzie  już tak w  tym roku, czy  dopiero w przyszłości ?

—

Jest to także okazja do uzasadnionej dumy.  W ostatnich 10 latach w Polsce  ilość wypadków przy pracy zmniejszyła się o 15%, aż o 54% zmniejszyła się ilość wypadków śmiertelnych, a 48% ilość wypadków ciężkich.  A w porównaniu do roku 2015, w roku 2016 (takimi danymi dysponujemy) ilość wypadków  śmiertelnych  zmniejszyła się o 21,4%, zaś wypadków ciężkich – o 7,6 %.  Także liczba stwierdzonych chorób zawodowych, w ostatnich 10 latach zmniejszyła się o 40%! Te dane muszą budzić respekt! I odczucie satysfakcji z dobrze pełnionej misji przez służby odpowiedzialne za BHP w Polsce.

Oczywiście, każdy wypadek, to o jeden wypadek za dużo,  w 2016 r. 239 pracowników straciło życie, a 464 pracowników zostało ciężko w wypadkach przy pracy poszkodowanych, dalej około pół miliona osób pracuje w warunkach przekroczenia dopuszczalnych wartości ekspozycji zawodowych.  A  ile osób zatrudnionych na umowach śmieciowych co roku traci w związku z pracą życie i zdrowie? To ogromne wyzwania dla całego systemu ochrony pracy w Polsce, w tym oczywiście także dla Państwowej Inspekcji Pracy.

Ten spadający poziom wypadkowości i realna poprawa warunków pracy w Polsce to w jakimś procencie także efekt działalności kontrolno-nadzorczej i prewencyjnej Państwowej Inspekcji Pracy. I w tym dniu należy o tym dobitnie powiedzieć. Bądźmy dumni ze swojej pracy, i oczekujmy, że werbalnym deklaracjom towarzyszyć będzie realne wsparcie naszych, czyli inspektorów pracy, działań.  I że na środki budżetowe, które przyznał nam w zeszłym i bieżącym roku ustawodawca – dobrze i uczciwie zapracowaliśmy!

A mówiąc o procentach, gdybyśmy mieli udział tylko w zmniejszeniu o jeden procent kosztów wypadków przy pracy i chorób związanych z praca jakie ponosi Państwo tylko  poprzez wydatki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – to co roku pozwalamy dokonać oszczędności budżetowi na około 250  milionów złotych ! To jest prawie tyle, ile wynosi roczny budżet Państwowej Inspekcji Pracy! A nie mówimy wszak o kilkunastu innych obszarach działalności PIP wyznaczonych nam przez ustawodawcę.

—

  „Nasza instytucja inspekcji pracy, w walce pomiędzy człowiekiem, który nic nie ma oprócz swojej pracy,  a sferami tę pracę wynajmującymi, jest organem łagodzenia sporów, sprzecznych interesów i opinii, musi zrozumieć potrzeby państwa, musi zrozumieć prawa człowieka  ale również i prawa produkcji. Często obecnie pokutuje w społeczeństwie opinia , ze inspekcja pracy  to organ wyłącznie konsumpcyjny  i nie dający żadnych dochodów  skarbowi państwa. […] Mam wrażenie, ze jest to najgłębsze nieporozumienie, jakie może istnieć w psychice społeczeństwa. Każdy dział działalności inspekcji pracy daje ogromne oszczędności i zapobiega trwonieniu majątku narodowego. […] wytworzenie pewności, że jest jakiś organ, jakaś bezstronna ręka państwa, która ma pieczę nad sprawiedliwym rozwiązaniem sprawy […] uratowało społeczeństwo od ponoszenie dotkliwych skutków, ograniczyło żałobę, zabezpieczyło przed kalectwem i śmiercią. Wszystko to są wartości o wielkim znaczeniu moralnym; one same wystarczyły by  na to, aby sowicie opłacać koszty materialne inspekcji pracy. Ale gdybyśmy oparli się tylko na podanym  rozrachunku strat i oszczędności, to inspekcja pracy jest bez wątpienia  jedną  z najbardziej dochodowych instytucji. Ten dochód budżetowy jest ukryty i niewidoczny, ale mimo to inspekcja pracy opłaca się dziesięciokrotnie albo i więcej w stosunku do sum, jakie państwo na nią łoży. Dlatego też wydaje mi się, że każdy  z inspektorów pracy, który stoi na wysokości swojego zadania, który z wielkim samozaparciem się siebie i wielkim  poświęceniem mimo wszystko trwa na swoim posterunku, zyskuje zaufanie  i szacunek, że tego rodzaju typ urzędnika to nie jest typ biurokraty, ale typ najwyższego idealisty i najwyższego społecznika…”    

Cytaty z: Marian Klott: Inspekcja Pracy w Polsce. Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej, Nr 11, Gebethner i Wolff, Warszawa 1937.

—

Warto przy tym wiedzieć (co nie zostało niestety odzwierciedlone w jakichkolwiek relacjach medialnych) iż w 2017 r.  Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy przebiega pod hasłem „Optymalizacja pozyskiwania i wykorzystania danych dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia w środowisku pracy”.  Zagadnienie to wydaje się jednym z większych obecnych wyzwań dla skutecznego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, a także prowadzenia działań o charakterze prewencyjnym i edukacji w zakresie bhp.

Wiele konwencji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy MOP nakłada na ratyfikujące je państwa członkowskie obowiązek ustanowienia mechanizmów gromadzenia i wykorzystywania wiarygodnych danych dotyczących bezpieczeństwa w miejscu pracy w celu zapobiegania wypadkom i zagrożeniom. MOP uznaje, że gromadzenie i wykorzystywanie wiarygodnych danych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy jest niezbędne do wykrywania nowych i pojawiających się zagrożeń, identyfikacji niebezpiecznych sektorów gospodarki, rozwoju środków zapobiegawczych, a także wdrażania polityk, systemów i programów poprawy bhp na poziomie międzynarodowym , krajowym czy na poziomie  przedsiębiorstw. Dane o bezpieczeństwie pracy powinny stanowić podstawę ustalania priorytetów i ewaluacji celów stawianych przed organizacjami. Aby wspierać państwa członkowskie w poprawie ich zdolności zbierania i wykorzystywania rzetelnych danych dotyczących bezpieczeństwa pracowników, MOP opracowała zestaw narzędzi wspomagających te działania. Zainteresowani tą problematyką z zagadnieniem zapoznać się mogą na stronach internetowych ILO: http://www.ilo.org/asia/media-centre/articles/WCMS_551700/lang–en/index.htm

Zapraszamy także do zapoznania się z  zestawem narzędzi do gromadzenia i wykorzystania  danych BHP, dostępnego w postaci poniższego załącznika w formacie pdf – wcms_546862

aktualizacja 30.04.2017 r.