Jak już informowaliśmy we wpisie z 23.02.2017 r., stosownie do § 36 ust. Regulaminu pracy Rady Ministrów, Pan Mariusz Haładyj – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Finansów przekazał do Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej m.in. projekt ustawy – Prawo Przedsiębiorców (nr UD195 w wykazie prac RM) – w celu wyrażenia opinii.

Akt ten jest szczególnie ważny dla  funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy – ponieważ zastąpić ma budzącą wiele kontrowersji co do zakresu jej stosowania w działalności kontrolnej PIP ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (uosdg).

Sprawa przyjęcia właściwej wykładni relacji ustawy o PIP, uosdg oraz Konwencji NR 81  MOP stanowi jeden z kluczowych  obszarów aktywności Stowarzyszenia Inspektorów Pracy RP – podejmowanej od samego początku istnienia naszego stowarzyszenia.

Z uwagi na fakt, że w ramach uzgodnień międzyresortowych projekt ten trafił także do Głównego Inspektora Pracy zwróciliśmy się do szefa urzędu z prośbą o poinformowanie SIPRP (do 3.03.2017 r.) o uwagach jakie zostaną zaprezentowane w ramach uzgodnień międzyresortowych, by w sprawie tak istotnej dla środowiska inspektorów pracy mówić jednym głosem i wesprzeć działanie urzędu. Pan Dariusz Mińkowski – zastępca głównego inspektora pracy, w dniu 7.03.2017 r. poinformował SIPRP drogą mailową, że uwagi takie GIP zgłosi do Ministerstwa Rozwoju w terminie określonym dla podmiotów uczestniczących w uzgodnieniach międzyresortowych.  …..

Nowelizacją u.s.d.g. wprowadzoną ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy  o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97) zmieniono kilkadziesiąt innych ustaw i wprowadzono do tych aktów prawnych obowiązek stosowania w procedurach kontrolnych postanowień rozdziału piątego ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, lecz żadnej zmiany nie wprowadzono w odniesieniu do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Podobnie rzecz się ma w przypadku będącego w fazie konsultacji publicznych projektu ustawy wprowadzającej Prawo Przedsiębiorców. Prowadzi to do wniosku, że zarówno ustawa o swobodzie działalności gospodarczej,  jak i opiniowany projekt ustawy „Prawo Przedsiębiorców” po jego przyjęciu przez Parlament nie mają/nie będzie miał zastosowania do kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy. Wskazuje na to także aktualne orzecznictwo.

WSA w Krakowie w wyroku z dnia 11.03.2010r. (sygn. akt III SA/Kr 1002/09) stwierdził, iż „(…) Państwowa Inspekcja Pracy nie została powołana do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, a tym samym brak jest podstaw prawnych do stosowania przez organy inspekcji pracy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”. 

Podobnie WSA w Opolu w wyroku  z dnia 18 listopada 2010r. (sygn. akt II SA.Op 481/10) oddalając skargę na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy wskazał „Powyższe wywody prowadzą do wniosku, że przepis art. 79 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobowiązujący organy kontroli do zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli, która nie może być wszczęta wcześniej, niż po upływie 7 dni od dnia doręczenia takiego zawiadomienia, dotyczy wyłącznie takich organów kontroli, które uprawnione są do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, podczas, gdy do takich organów nie należą organy Państwowej Inspekcji Pracy”. Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrujący skargę kasacyjną od tego wyroku ocenił go jako prawidłowy (wyrok z dnia 8 lipca 2011 r. sygn. akt I OSK 289/11).

Analogiczny pogląd wyraził WSA w Opolu (wyrok z dnia 22 grudnia 2014r. sygn. akt II SA/Op 344/14) podnosząc, że „wolę ustawodawcy co do wyłączenia kontroli prowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy spod reżimu ustawy  o swobodzie działalności gospodarczej potwierdza fakt, że nie zamieścił w ustawie o PIP, na podstawie której prowadzona jest kontrola przedsiębiorcy, przepisu odsyłającego do postanowień rozdziału 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, regulującego zasady kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy”.

Podobne stanowisko wyraziły sądy administracyjne w sprawach o sygnaturach II ASA/Op 313/14 (wyrok z dnia 22 grudnia 2014r.), II SA/Bd 1258/14 (postanowienie z dnia 3 marca 2015r. , II Sa/Bd 418/15 (postanowienie z dnia 8 maja 2015 r.) .

Prokurator  Generalny w piśmie z dnia 4 grudnia 2014 r. , znak PG VII G 025-350/14, stanowiącym opinię w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (druk nr 3001) stwierdził, iż „mając na uwadze kompetencje oraz ustalony zakres i rodzaj zadań Państwowej Inspekcji Pracy określone w ustawie, należy wskazać, że Państwowa Inspekcja Pracy nie została powołana i uprawniona do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Tym samym w aktualnym stanie prawnym nie jest uprawnione przyjęcie, aby organy inspekcji pracy mogły stosować przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (…)”

Dodatkowo należy stwierdzić, że niektóre ograniczenia w kontroli przedsiębiorców realizowanej przez inspektorów pracy – wynikające z postanowień rozdziału piątego u.s.d.g. i tak nie znajdują zastosowania do kontroli realizowanych przez Państwową Inspekcję Pracy z uwagi na wynikające  z postanowień art. 91 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej pierwszeństwo w stosowaniu przepisów ratyfikowanej przez Rzeczypospolitą Polską Konwencji nr 81 MOP dotyczącej inspekcji pracy   w przemyśle i handlu (Dz. U z 9 6r. Nr 72, poz. 451).

Wobec powyższego uwzględniając opisany wyżej dorobek judykatury oraz dla wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości co do funkcjonowania procedur kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej  w swojej opinii z 6.03.2017 r. uznało za celowe poszerzenie (wzorem  innych wymienionych w ustawie organów) postanowień art. 62 lub art. 65 opiniowanego projektu ustawy o  kontrole realizowane przez Państwową Inspekcję Pracy.

do pobrania:

Opinia SIPRP