Informujemy, że Rada Ministrów w dniu 31.05.2016 r. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W dalszej części tekstu sygnalizujemy jedynie najistotniejsze zapisy tego projektu (który różni się znacznie od wersji poprzedniej, omawianej szeroko w mediach).

Od 1 stycznia 2017 r. minimalna stawka godzinowa ma wynosić ponad 12 zł brutto (kwota waloryzowana o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r.) dla pracujących na podstawie umów-zleceń oraz umów o świadczenie usług, w tym samozatrudnionych (wykonujących działalność gospodarczą zarejestrowaną w Polsce lub w państwach trzecich, czyli poza Unią Europejską i Europejskim Obszarem Gospodarczym). …..

Nowa regulacja ma przeciwdziałać nadużywaniu umów cywilnoprawnych i chronić osoby otrzymujące wynagrodzenie na najniższym poziomie, tak, aby osoba zatrudniona na umowie cywilnoprawnej nie mogła być wynagradzana na  poziomie znacznie niższym niż minimalne wynagrodzenie przysługujące pracującemu „na etacie”.

Projekt likwiduje przepisy różnicujące wysokość minimalnego wynagrodzenia dla pracowników ze względu na staż pracy. Obecnie pracownik w pierwszym roku pracy może otrzymać wynagrodzenie równe co najmniej 80 proc. płacy minimalnej. Po zmianach, wszyscy pracownicy będą otrzymywać minimalne wynagrodzenie w jednakowej, określonej przez ustawę wysokości.  Dotychczasowe rozwiązanie stanowi oczywisty przejaw dyskryminacji na rynku pracy młodych pracowników.

Zaproponowano także przepis, aby dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej nie był wliczany do minimalnego wynagrodzenia pracowników.  Dotychczasowe rozwiązanie powoduje, że osoby najniżej wynagradzane są nierówno traktowane przez prawo – w odniesieniu do osób  wynagrodzenie wyższe od minimalnego, oraz odrębnie dodatek za pracę w porze nocnej

W projekcie przewiduje się, że w ramach ochrony wynagrodzenia zatrudniony (na umowie zlecenia lub o świadczenie usług) nie będzie mógł się zrzec prawa do minimalnej stawki godzinowej lub przenieść go na inną osobę. Ma to chronić zleceniobiorcę przed próbami omijania tej regulacji przez zleceniodawcę. Wynagrodzenie ma być wypłacane w formie pieniężnej. Ma to zapobiegać nadużyciom ze strony zleceniodawcy, który może nakłaniać zleceniobiorcę, aby wynagrodzenie przyjął np. w formie towarów produkowanych przez firmę. Jednym z elementów ochrony zleceniobiorcy jest także gwarancja otrzymywania wynagrodzenia w wysokości minimalnej stawki godzinowej – co najmniej raz w miesiącu.

W projekcie nowelizacji ustawy zaproponowano, aby minimalna stawka godzinowa miała zastosowanie do wszystkich umów, bez względu na sposób ustalania wynagrodzenia (wg stawki godzinowej, dziennej, tygodniowej, miesięcznej itp.). Założono, że minimalna stawka godzinowa będzie corocznie waloryzowana o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Przyjęto, że co do zasady, sposób potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług ma być ustalany między zleceniodawcą a zleceniobiorcą. W przypadku braku takich ustaleń zleceniobiorca będzie przedkładał zleceniodawcy w formie papierowej lub elektronicznej informację o liczbie godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług. Informacja taka będzie przedstawiana w terminie poprzedzającym termin wypłaty wynagrodzenia, tak aby mogła stać się podstawą obliczenia wynagrodzenia.

Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy, minimalna stawka godzinowa nie będzie dotyczyła zleceniobiorcy samodzielnie ustalającego miejsce i czas realizacji zadań, jeśli jego wynagrodzenie będzie zależało wyłączenie od osiągniętego rezultatu.  W praktyce oznacza to, że nowe przepisy będą dotyczyć m.in. pracowników firm ochroniarskich i sprzątających, którzy mają szczególnie niskie stawki wynagrodzeń.

W projekcie przewiduje się także istotne rozszerzenie zakresu uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy. PIP ma kontrolować czy podmiot kontrolowany wypłacił minimalną stawkę godzinową.  Kontrola  wypłacania  przez  podmiot  wynagrodzenia  w wysokości  wynikającej  z minimalnej stawki  godzinowej  odbywać ma się na  zasadach  dotychczas obowiązujących  przy kontroli  przepisów dotyczących prawa pracy. Inspektorzy pracy będą mogli wydać polecenie wypłaty wynagrodzenia w wymaganej wysokości i kierować w tym zakresie wystąpienia.

Za naruszenie przepisów o zapewnieniu minimalnej stawki godzinowej przewidziano sankcje analogiczne jak w przypadku wynagrodzeń za pracę. Przedsiębiorca, osoba działająca w jego imieniu albo osoba działająca w imieniu innej jednostki organizacyjnej, która wypłaca należne wygrodzenie za każdą godzinę pracy w wysokości niższej od obowiązującej minimalnej stawki godzinowej –  będzie podlegać karze grzywny od 1 000 do 30 000 zł.

Przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej zostaną uwzględnione w ustawie Prawo zamówień publicznych na zasadach analogicznych jak regulacje dotyczące minimalnego wynagrodzenia za pracę. Minimalna stawka godzinowa ma być również stosowana przy przetargach publicznych.

W publikacji tej  chcemy nawiązać także do artykułu opublikowanego na stronie internetowej SIPRP w dniu 22.03.2016 r.,   na temat  projektu autorstwa Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (z daty 18.03.2016r.)  ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw. Opinię do ww. projektu, wyrażoną w piśmie SIPRP z 7.04.2016r. przesłaliśmy na ręce Pani Elżbiety Rafalskiej – Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Zauważamy z  satysfakcją, iż kilka postulatów zawartych w naszej opinii zostało uwzględnionych, w tym dotyczący likwidacji możliwości ustalania prawa do wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pierwszym roku pracy w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czy nie wliczania do wynagrodzenia minimalnego dodatku za pracę w porze nocnej.

Stwierdzić przy tym należy, iż przyjęta w proponowanym kształcie ustawa, niestety nie usuwa (a mogła by) swoistego paradoksu, bo ustawodawca zamierza uprawnić inspektora do wydania polecenia lub wystąpienia celem wypłaty minimalnego wynagrodzenia zleceniobiorcy, bądź realizującemu usługi o których mowa  w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności (jak wynika z ratio legis – nawet po ustaniu świadczenia  usługi, która  ze swojej natury jest ograniczona czasowo), natomiast w dalszym ciągu organ PIP nie będzie mógł wydać żadnego środka prawnego w zakresie wypłaty świadczenia ze stosunku pracy przysługującego byłemu pracownikowi, w sytuacji gdy podmiot utraci status pracodawcy. Chyba, że stosując zasady stosowane do kontroli pracodawców – inspektor pracy nie będzie mógł przeprowadzić czynności kontrolnych dotyczących umowy cywilno-prawnej po rozwiązaniu takiej umowy.  Jeżeli tak – to cała ustawa okaże się całkowicie nieskuteczna, a wiązane z nią nadzieję na likwidację patologii – okażą się jedynie medialną iluzją.

W każdym razie Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej zamierza wystąpić do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o uzupełnienie tej ewidentnej luki w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. 

Póki co, proponowane także przez SIPRP inne zmiany w zakresie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia nie zostały uwzględnione. W opinii Ministerstwa wykraczały one poza cel zmian dokonywanych w konsultowanym projekcie ustawy.  Nie rezygnujemy jednak z działań w tym obszarze, gdyż uważamy, że należy wykorzystywać każdą okazję by przybliżać osobom decyzyjnym dobre propozycje, mające na celu zwiększenie skuteczności działania inspektorów pracy. Mając powyższe na uwadze będziemy lobbować za uwzględnieniem naszych propozycji.

Informujemy także, i to jest godne szczególnego podkreślenia, iż liczne, w tym także krytyczne  uwagi do omawianego  projektu wniósł Główny Inspektor Pracy

(http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12281200/12333352/12333355/dokument218992.pdf)

oraz wiele innych instytucji i organizacji społecznych.  Omawiany projekt MRPiPS jest jednak bazą do dokonania ustaleń co do ostatecznej wersji ustawy, a więc także co do zakresu zadań, które Państwowa Inspekcja Pracy będzie realizować już w najbliższej przyszłości.

do pobrania:

Opinia SIPRP z 7.04.2016 r.