Machlojki, drobne przekręty, poważne nadużycia – skala nieprawidłowości nie ma znaczenia. Śmierdzące sprawy lepiej zamiatać pod dywan. Ten, kto zdecyduje się ujawnić przekręty w swoim miejscu pracy może spotkać się z niezrozumieniem, a nawet narazić na poważne nieprzyjemności ze strony przełożonych i kolegów.

Mimo to, osób informujących o nadużyciach nie brakuje. I choć przypina im się łatki donosicieli, kapusiów i zdrajców, a także przypisuje nieczyste intencje, sygnaliści, tacy jak Jeffrey Wigand, Frank Serpico czy Kathryn Bolkovac pełnią ważną rolę społeczną. Często tylko dzięki ich odwadze i determinacji wychodzą na światło dzienne sprawy, które miały pozostać ukryte.

Kim zatem są współcześni sygnaliści? Co sprawia, że decydują się ujawnić nieprawidłowości, których są świadkami? Jaką płacą za to cenę? Czy potrafimy ich chronić przed represjami i odrzuceniem pracodawców i współpracowników? Kiedy w Polsce doceni się kontrolną rolę sygnalistów?

Zapraszamy do dyskusji o aktywności sygnalistów w Polsce i za granicą, podczas której pochylimy się nad ich rolą w życiu społecznym, a także zastanowimy, w jaki sposób można poprawić ich sytuację.

Debata odbędzie się z udziałem Sherron Watkins, która specjalnie na to spotkanie przyjedzie z USA, a jest jedną z najbardziej znanych amerykańskich sygnalistek, której zeznania przyczyniły się do wyjaśnienia fałszerstw finansowych i w efekcie do upadku, koncernu energetycznego Enron. …..

Na gruncie trwających tylko 3 lata działań Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie właściwego stosowania w praktyce PIP postanowień Konwencji 81 MOP dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu – odnotowaliśmy ostatnio niezmiernie ważne i niepokojące, z uwagi na zarzut braku podstaw prawnych dotychczasowych procedur funkcjonujących w PIP, stanowisko Prokuratora Generalnego (patrz  – publikacja z 19.12.2014 r. – http://www.siprp.pl/prokurator-generalny-andrzeja-seremet-panstwowa-inspekcja-pracy-nie-zostala-powolana-i-uprawniona-do-kontroli-dzialalnosci-gospodarczej-przedsiebiorcy/)

Równie ważnym wydarzeniem, które jeszcze bardziej rozwiewa ewentualne wątpliwości, i czyni zupełnie niezrozumiałym utrzymywanie doktryny wprowadzonej przez byłego głównego inspektora pracy mgr Tadeusza Jana Zająca w 2009 (że Konwencji Nr 81 MOP nie stosuje się do ogromnej grupy pracowników którzy zatrudnieni są w szeroko rozumianych usługach) – jest pismo z dnia 23 grudnia 2014 r., skierowane do SIPRP przez Dyrektora Departamentu Prawnego GIP p. Halinę Tulwin (do pobrania na końcu wpisu).

Z pisma tego wynika, że:

1. W żadnej ujawnionej europejskiej inspekcji pracy nie stosuje się tak kuriozalnej, jak w Polsce praktyki dobrowolnego ograniczania zakresu uprawnień organu kontrolnego inspekcji pracy  w odniesieniu do szeroko rozumianych usług.
2. Doktryna wprowadzona przez byłego głównego inspektora pracy jest sprzeczna z autentyczną wykładnią Konwencji Nr 81 dokonaną przez Międzynarodową Organizację Pracy.
3. Powszechnie przyjmuje się, iż zakres uprawnień inspekcji regulować może legalnie ustawodawstwo krajowe (nie mylić z tzw. „wykładnią rozszerzającą”).   ……..
   

Jesteśmy całym sercem z Jurkiem Owsiakiem i 120 tysiącami wolontariuszy kwestujących od Tatr aż do Bałtyku i jeszcze dalej. Wesprzyjmy szczytny cel Orkiestry, która gra w tym roku „Dla podtrzymania wysokich standardów leczenia dzieci na oddziałach pediatrycznych i onkologicznych oraz godnej opieki medycznej seniorów”.

Możesz wpłacić darowiznę na rzecz WOŚP, przekazując dowolną kwotę na konto bankowe Orkiestry – 30 1240 1053 1111 0010 5995 9376 – lub skorzystać z jednej z dróg wsparcia poprzez stronę: www.wosp.org.pl

Zarząd Główny SIPRP

W papieskim orędziu na Światowy Dzień Pokoju, poświęconym współczesnej pladze niewolnictwa znalazły się wątki, które powinny zainteresować każdego pracodawcę, pracobiorcę, a także nas jako organy egzekwujące prawo.

Franciszek dobitnie wskazał zupełnie pomijany i „niemodny” w wielu środowiskach biznesowych moralny wymiar produkcji dóbr, konsumpcji, zatrudniania pracowników i dystrybucji.

W orędziu czytamy m.in. „Przedsiębiorstwa mają bowiem obowiązek zapewniać swoim pracownikom godne warunki pracy i godziwe wynagrodzenie, ale również czuwać nad tym, by formy niewolnictwa i handlu ludźmi nie występowały w łańcuchach dystrybucji. Z odpowiedzialnością społeczną przedsiębiorstwa łączy się z kolei odpowiedzialność społeczna konsumenta. Każdy człowiek powinien być bowiem świadomy, że „kupno jest zawsze aktem moralnym, nie tylko ekonomicznym”. ….

Do konsultacji trafił projekt z dnia 03.12.2014 r. rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych badań sanitarno-epidemiologicznych.

Zgodnie z ust. 2 załącznika nr 2 do tego rozporządzenia „prace na stanowiskach związanych z przeprowadzaniem czynności kontrolnych w pomieszczeniach lub miejscach wytwarzania, pakowania, dystrybucji lub przechowywania nieopakowanej lub częściowo opakowanej żywności, wykonywane przez osoby zatrudnione w organach kontroli” – znalazły się w wykazie rodzajów prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. W związku z powyższym osoby te (zatem także inspektorzy pracy) będą podlegać badaniom sanitarnym: wstępnym, okresowym, a w określonych sytuacjach także kontrolnym. …..

Kończy się rok 2014 – trzeci rok działalności Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej. Za nami kolejne, być może drobne sukcesy, ale też i pewne porażki. O najważniejszych działaniach podejmowanych w Waszym imieniu przez Zarząd Główny – informowaliśmy Was na bieżąco.

Z satysfakcją obserwujemy, że nasze stowarzyszenie jako organizacja pozarządowa (NGO), reprezentująca środowisko inspektorów pracy, jest postrzegane jako poważny partner, nie tylko przez liczące się w Polsce organizacje pozarządowe, ale także przez parlamentarzystów, urzędy i różne gremia decyzyjne. Kolejny rok zdaje się potwierdzać, że paradoksalnie, najtrudniej jest być prorokiem we własnym kraju, czyli działać w najbliższym naszym otoczeniu i w kręgach zajmujących się zawodowo ochroną pracy w Polsce. ….

Informujemy naszych czytelników, iż zainicjowana przez nas „Akcja Wynagrodzenia” nie wygasła wraz z uchwaleniem budżetu na 2015 r. Poseł Łukasz Borowiak (PO) wniósł do Prezesa Rady Ministrów interpelację z dnia 24 listopada 2014 (ogłoszoną na 81 posiedzeniu Sejmu RP w dniu 4.12. 2014 r.) – w której prosi o udzielenie odpowiedzi na pytanie

Czy planowane jest zwiększenie środków na fundusz wynagrodzeń w Państwowej Inspekcji Pracy?

To pytanie z interpelacji Posła w sposób oczywisty wpisuje się w prowadzone od 2 lat przez nasze Stowarzyszenie działania lobbingowo – uświadamiające na różnych forach i w różnych instytucjach, a także w naszym, inspekcyjnym gronie.

Potraktujmy to jako dobry początek kolejnych działań – które miejmy nadzieję – zakończą się oczekiwanym przez nas wszystkich sukcesem w postaci wzrostu realnych wynagrodzeń w PIP w 2016 r. ……

Głosowanie odbywało się na naszej  stronie internetowej  w okresie 15.10.2014 r. – 15.11.2014 r.  W tym okresie odnotowano ok. 5000 wejść na stronę internetową SIPRP. Spośród głosujących 95% uważało, że w związku z trwającym od kilku lat realnym spadkiem wynagrodzeń w PIP i planowanym dalszym „zamrożeniem” budżetu, pracownicy PIP powinni podjąć lub przyłączyć się do akcji protestacyjnej, a tylko 5% było temu przeciwnych.

Wyniki sondażu wskazują  na wyraźnie wyartykułowaną  potrzebę podjęcia stanowczych działań w celu przeciwdziałania  trwającemu od 2009 r.,  szybszemu w Państwowej Inspekcji Pracy niż w pozostałej części „budżetówki”, realnemu spadkowi wysokości wynagrodzeń.

Warto przypomnieć, że wynik sondażu odzwierciedla treść jednej z  uchwał podjętych przez VI Krajowy Zjazd Delegatów Związku Zawodowego Pracowników Państwowej Inspekcji Pracy  (obradował  w Łodzi w dniu 11.05.2012 r, ), do których  wykonania zobowiązano Komisję Krajową Związku. Z docierających do SIPRP informacji wynika, że w niedawno przeprowadzonym referendum większość członków związku opowiedziała się prowadzeniem akcji protestacyjnej. Czas pokaże, czy Komisja Krajowa podoła zadaniu, jakie postawili przed nią Delegaci oraz członkowie związku. Pewne jest to, że problemu nie rozwiązuje owe 2,5 mln zł, o które to w 2015r. może wzrosnąć fundusz wynagrodzeń PIP, gdyż środki te mogą być przeznaczone jedynie na nowe etaty, co tym samym nie poprawi sytuacji finansowej już zatrudnionych inspektorów pracy. …..

Kontynuując jeden z podstawowych wątków działalności Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej tj. relacji Konwencji Nr 81 MOP oraz ustawy o PIP do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – pozwalamy sobie zacytować oczywiste dla nas oraz dla (prawie) wszystkich instytucji państwowych, jak najbardziej świeże, bo z dnia 4.12.2014 r. stwierdzenia Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta,

z którym przypomnijmy niedawno, bo 23 maja br. w Warszawie, Główny Inspektor Pracy zwarł porozumienie w sprawie współdziałania Prokuratury z Państwową Inspekcją Pracy, w celu skutecznego zwalczania i zapobiegania przestępczości przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową (http://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/52398,nowe-porozumienie-z-prokuratura.html) :

(…) „Mając na uwadze kompetencje oraz ustalony zakres i rodzaj zadań Państwowej Inspekcji Pracy określone w ustawie, należy wskazać, że Państwowa Inspekcja Pracy nie została powołana i uprawniona do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Tym samym, w aktualnym stanie prawnym, nie jest uprawnione przyjęcie, aby organy inspekcji pracy mogły stosować przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a tym bardziej nie znajduje oparcia zarówno w systematyce i spójności prawa stanowienie wyłączeń w zakresie stosowania przepisów tej ustawy przez Państwową Inspekcję Pracy. …..

Pod koniec roku jubileuszowego 95-lecia istnienia inspekcji pracy w Polsce, SIPRP wspólnie z Międzyzakładową Komisją Koordynacyjną NSZZ „SOLIDARNOŚĆ” przy Państwowej Inspekcji Pracy – ogłasza „Plebiscyt na Głównego Inspektora Pracy 95-lecia inspekcji pracy w Polsce”.

W plebiscycie tym, w okresie 16.12.2014r. – 15.01.2015r. możemy oddać głos na jedną osobę, która pełniła tę zaszczytną funkcję w przeszłości. ….

Jak już informowaliśmy (wpis na www.siprp.pl z 15.11.2014 r.), w dniu 5.11.2014 r. do Sejmu RP wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 2.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z którym poprzez dodanie pkt 8 do art. 84a przepisy art. 79, 79a, 80, 80a, art. 81 ust. 2, art. 81a, 82 i 83 tej ustawy nie miały by zastosowania wobec działalności gospodarczej przedsiębiorców w zakresie objętym kontrolą prowadzoną na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012 r. poz. 404, z późn. zm.).

W ocenie wnioskodawców, czyli posłów Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej – inspekcję pracy należy poprzez zapis w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, w całości wyłączyć spod działania przepisów tejże samej ustawy, a zaproponowane zmiany nie pociągną za sobą pogorszenia standardów kontroli przeprowadzanych u przedsiębiorców, służyć mają jedynie zwiększeniu ich skuteczności i efektywności na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy.

Po trwających miesiąc konsultacjach społecznych, a przede wszystkim biorąc pod uwagę obowiązujący stan prawny oraz dotychczasowy dorobek naszego Stowarzyszenia – Zarząd Główny Stowarzyszenia Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej przyjął krytyczne stanowisko wobec projektu ww. regulacji……

W dniu 5 grudnia, ostatnim dniu 81 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – posłowie przyjęli senackie poprawki do „ustawy okołobudżetowej”. Wygląda więc na to, że fundusz płac Państwowej Inspekcji Pracy na 2015 r. zwiększony został o 2,5 mln zł.

Kwota ta ma być jednak przeznaczona na nowe etaty (w związku z realizacją nowych zadań nałożonych na PIP przez ustawy). Warto zaznaczyć, że poprawka dotycząca naszej instytucji została poparta przez 418 posłów (przeciwny był tylko jeden poseł!).

Dyskusja nad senackimi poprawkami była kolejną okazją do przekazania ogółowi posłów informacji o sytuacji związanej z wynagrodzeniami w PIP oraz o nakładaniu przez ostatnie lata na PIP coraz to nowych zadań, bez niezbędnych środków na ich realizację.

do pobrania

http://orka2.sejm.gov.pl/StenoInter7.nsf/0/2E66469209D4D265C1257DA500641BBF/%24File/81_c_ksiazka.pdf – stenogram z 5.12.2014r. (str. 209-211 oraz 225)

Zapraszam uprzejmie na zebranie naukowe Katedry Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, które odbędzie się dnia 8 grudnia 2014 roku  w budynku Wydziału Prawa i Administracji UJ przy ul.Grodzkiej 53  w pokoju nr 6 o godz. 17.00  z referatem mgr Mariusza Lekstona  „Przesłanki rozwiązania stosunku pracy nauczyciela akademickiego „

Kierownik Katedry Prawa Pracy i Polityki Społecznej

Prof. dr hab. Krzysztof Baran

W związku z niedawną tragedią wywołaną wybuchem metanu w Kopalni Węgla Kamiennego Mysłowice-Wesoła – opublikowano stanowisko Grupy Ekspertów ds. Sygnalistów przy Fundacji Batorego, w skład której mamy zaszczyt wchodzić.

Jednym z ważnych elementów zapobiegania podobnym tragediom jest aktywna postawa pracowników, którzy, wiedząc o zagrożeniu, decydują się ją przekazać właściwej komórce w zakładzie pracy lub odpowiednim organom. Badania pokazują, że sygnał wewnętrzny należy do najskuteczniejszych metod wykrywania nieprawidłowości w organizacjach.

Tymczasem polskie prawo nie chroni tzw. sygnalistów (whistleblowers) – osób, które w dobrej wierze informują o zagrożeniach dla interesu społecznego, w tym życia ludzkiego i zdrowia. W Polsce brakuje również wsparcia społecznego dla tego rodzaju postaw – sygnaliści zbyt często narażeni są na niechęć i ostracyzm społeczny.

Sygnalizowanie zagrożeń (whistleblowing) – to mechanizm wczesnego ostrzegania, często jedyna szansa dla pracodawcy, aby zdławić tlący kryzys, zanim przerodzi się w pożar. W skrajnych przypadkach, w razie bierności kierownictwa, to jedyna droga, aby informacja o zagrożeniach i nieprawidłowościach na czas trafiła do odpowiednich służb. Whistleblowing odpowiednio wykorzystany pozwala oczyszczać organizacje z patologii oraz angażować pracowników w działanie na rzecz interesu społecznego. …..

W dniu 28 listopada 2014 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej, która trafiła już do Senatu, i w dniu 2.12.2014r. będzie przedmiotem obrad Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (druk senacki 774 – http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/dokumenty/druki/750/774.pdf ).

Przypominamy, iż w przepisach ustawy okołobudżetowej wyłączających „mrożenie” wynagrodzeń uwzględniono Państwową Inspekcję Pracy. Posłowie  zadecydowali, że Fundusz Płac może wzrosnąć  o 2 mln zł, z przeznaczeniem na zaplanowane przez Głównego Inspektora Pracy na przyszły rok nowe etaty.

Jak można wywnioskować ze sprawozdania z posiedzenia Komisji Finansów Publicznych z dnia 26.11.2014 r., podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Hanna Majszczyk, uzasadniała negatywne stanowisko Rządu wobec alternatywnej propozycji zwiększenia funduszu wynagrodzeń PIP na 2015 r. o 5,7 mln zł. – tym, że kwota ta wynika jedynie z prognozowanych nowych zadań jakimi miała by być obciążona Państwowa Inspekcja Pracy w roku 2015 r.

Tak, jakby zadania te nie były faktyczne i jak najbardziej rzeczywiste…

W dniu 26 listopada 2014r. Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła poprawki wniesione w czasie II czytania projektu tzw. ustawy okołobudżetowej. Budżetu PIP dotyczyły poprawki nr 8 oraz 9 zawarte w sprawozdaniu Komisji (druk sejmowy 2915-A).  Pierwsza z nich – zaproponowana przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość dotyczyła tego, by do wielkości wynagrodzeń na 2015 r. nie wliczać kwoty 5 207 tys. zł związanej z utworzeniem w roku 2015 nowych etatów w Państwowej Inspekcji Pracy, druga zaś – zaproponowana przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska w tej samej kwestii – obejmowała kwotę 2 000 tys. zł.  Większością głosów ( 12-za / 25-przeciw) Komisja odrzuciła tę pierwszą poprawkę, (mającą negatywną rekomendację Rządu). Poprawka dotycząca zwiększenia budżetu PIP o kwotę 2000 tys. zł – z przeznaczeniem na nowe etaty (mająca pozytywną rekomendację Rządu) została zaś przyjęta przez Komisję jednogłośnie.

Sejm Rzeczpospolitej Polskiej na 80 posiedzeniu, w dniu 28.11.2014 r. przyjął drugą z ww. poprawek. Tak więc wygląda na to, że środki na wynagrodzenia w Państwowej Inspekcji Pracy na rok 2015 wzrosną w porównaniu z rokiem poprzednim o okrągłą kwotę 2 mln. zł. Ustawa trafi teraz do Senatu RP. …..

Miło nam poinformować czytelników naszej strony internetowej o działaniach podjętych przez kolegów z inspekcyjnej „Solidarności” na forum Sejmu RP oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w sprawie łączącej wszystkich inspektorów pracy i innych pracowników naszej instytucji oraz jej kierownictwo (o takim consensusie w innych sprawach możemy tylko pomarzyć) – tj. zabieganiu o zwiększenie środków na wynagrodzenia w 2015 r.

Przewodniczący Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność”, kol. Roman Giedrojć poinformował również nasze Stowarzyszenie, iż MKK NSZZ „Solidarność” uważa za istotne podjęcie szeroko zakrojonych działań mających na celu zmianę systemu wynagradzania w PIP, bowiem obecny regulamin wynagradzania nie spełnia aktualnie swojej funkcji i prowadzi do powstawania istotnych dysproporcji w wysokości wynagrodzeń pracowników.

Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej wielokrotnie artykułowało potrzebę zmiany systemu wynagradzania w PIP, szczególnie w kontekście słynnych już „kominów” płacowych, (nie mających jednakże nic wspólnego z tzw. „ociepleniem klimatu”), nierównego traktowania w zatrudnieniu inspektorów pracy, w szczególności tych z najmniejszym stażem, czy też niespójnych zasad awansu pionowego w strukturze urzędu. ….