Od sześciu lat Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej polskiej stara się doprowadzić do uznania – i co najważniejsze – wdrożenia w praktyce funkcjonowania urzędu postanowień ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską Konwencji Nr 81 MOP, która miała pecha przez wiele lat być jakby nie dostrzeżona przez kolejne kierownictwa PIP.

Przez te sześć lat naszemu Stowarzyszeniu udało się  doprowadzić (przy ogromnym oporze materyji i nieproporcjonalnych stratach w siłach i środkach własnych) do:

• Formalnego uznania wyższości ratyfikowanej konwencji międzynarodowej nad prawem krajowym (co pozornie wydaje się oczywiste),
• Uznania, że inspekcja pracy nie powinna, i w większości sytuacji nie musi zawiadamiać podmiotu kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli (co pozornie wydaje się oczywiste)
• Uznania („wyinterpretowania”), że rzeczona konwencja w polskim systemie prawnym obejmuje także tzw. usługi, wobec tego jednakowe standardy kontroli stosuje się wobec wszystkich przedsiębiorców obejmowanych przez polski system inspekcji pracy  (co pozornie wydaje się oczywiste)
• Zasiania uzasadnionych wątpliwości co do utrzymywania fikcyjnej w istocie instytucji tzw. „upoważnień do kontroli” (sprawa, po wielu latach została podjęta przez tzw. kręgi decyzyjne). Mimochodem przy tym uznano, że jeżeli chodzi o termin doręczenia przedsiębiorcy tego dokumentu – stosuje się lex specialis, czyli ustawę o PIP.
• Uznania – co prawda połowicznego – że tzw. „skargi” determinujące system pracy inspekcji pracy w Polsce, w istocie są wnioskami o kontrolę, i w takim trybie winny być rozpatrywane. Konsekwencją tego powinno być, a na razie niestety nie jest,  zredefiniowanie pojęcia tzw.  „tajemnicy skargowej” ograniczającej bezpodstawnie prawa strony postępowania. ……
  

Wiedza raz zdobyta nie została  jednak utrwalona, co dobitnie wykazała pojawiająca się znów poważna dyskusja, że wprowadzone wiosną ubiegłego roku „Prawo przedsiębiorców” powoduje cofnięcie wielu z wymienionych wyżej i tak mozolnie wprowadzanych zmian. Przykładem tego jest chociażby odgrzany koncept, że termin doręczenia owego nieszczęsnego upoważnienia zdefiniowany jest znów nie w ustawie o PIP, lecz w pachnącej nowością ustawie „Prawo przedsiębiorców”.

A że tak bynajmniej  nie jest, i wzajemne relacje ustawy „Prawo przedsiębiorców” i ustawy o PIP w istocie się nie zmieniły – świadczy dobitnie znów najświeższe stanowisko Ministra Przedsiębiorczości i Technologii, komplementarne wobec kilkunastu (!) już stanowisk i opinii, które SIPRP miało zaszczyt upowszechnić na swojej stronie internetowej.

Tym razem chodzi o odpowiedź na interpelację posła  Józefa Brynkusa (Kukiz’15). Wydaje się, że każdy z inspektorów pracy powinien dogłębnie się zapoznać zarówno z interpelacją jako z odpowiedzią udzieloną przez min.  Mariusza Haładyja.

Sprawa nie powinna budzić najmniejszych wątpliwości interpretacyjnych. Przyjemnej lektury!

—

Interpelacja nr 27076 do prezesa Rady Ministrów w sprawie relacji ustawy Prawo przedsiębiorców do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy

Zgłaszający: Józef Brynkus

Data wpływu: 28-10-2018

Szanowny Panie Premierze!

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalając w dniu 6 marca 2018 r. ustawę Przepisy wprowadzające ustawę Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej, zmienił kilkadziesiąt innych ustaw i wprowadził do tych aktów prawnych obowiązek stosowania w procedurach kontrolnych postanowień rozdziału 5 ustawy Prawo przedsiębiorców, lecz żadnej zmiany nie wprowadził w odniesieniu do rozdziału 4 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie z postanowieniami art. 45 ust. 1 tej ustawy „kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorców jest przeprowadzana na zasadach określonych w niniejszej ustawie, chyba że zasady i tryb kontroli wynikają z ratyfikowanych umów międzynarodowych albo bezpośrednio stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej”. Ratyfikowaną umową międzynarodową i mającą pierwszeństwo w stosowaniu nad ustawami krajowymi jest Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle i handlu, której postanowienia art. 12 i 16 regulują zasady kontroli wykonywanej przez inspektorów pracy. Prowadzić to może do wniosku, że ww. ustawa Prawo przedsiębiorców w aktualnym stanie prawnym nie powinna mieć zastosowania do kontroli prowadzonych przez inspektorów pracy.

W związku z powyższym uprzejmie proszę o odpowiedź na pytania:

1. Czy ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, regulując kompleksowo zagadnienie dotyczące kontroli realizowanych przez inspektorów pracy, jest przepisem szczególnym, czy też przepisem odrębnym w odniesieniu do ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców?
2. Czy z uwagi na postanowienia art. 45 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, art. 12 i 16 ww. Konwencji MOP nr 81 oraz aktualne orzecznictwo przepisy rozdziału 5 ustawy Prawo przedsiębiorców stosować należy do kontroli prowadzonych przez inspektorów pracy, a jeżeli tak, to które z nich, na jakiej podstawie i w jakim zakresie?

– – –

Warszawa, 27 listopada 2018 r.

DDR-III.054.39.2018DDR-III-054.39.2018.AG

IK: 874147

Pan

Marek Kuchciński

Marszałek Sejmu RP

Szanowny Panie Marszałku,

w związku z interpelacją nr 27076 pana posła Józefa Brynkusa w sprawie relacji ustawy Prawo przedsiębiorców do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, uprzejmie przedstawiam odpowiedź na postawione pytania. Szczegółowe procedury kontroli prowadzonych przez poszczególne inspekcje i organy kontrolne są zazwyczaj uregulowane w ustawach bezpośrednio ich dotyczących. Rozdział 5 ustawy – Prawo przedsiębiorców pt. „Ograniczenia kontroli działalności gospodarczej” zawiera natomiast normy ogólne, które znajdują zastosowanie w odniesieniu do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców. Nie stosuje się tylko, jeżeli:

• w Prawie przedsiębiorców lub w ustawie szczegółowej nastąpiło bezpośrednie wyłączenie ich stosowania (w odniesieniu do całości przepisów lub też do konkretnych regulacji – zob. np. art. 61 Prawa przedsiębiorców lub art. 46a ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym) lub
• przepis danej ustawy szczegółowej odnoszącej się do sposobu i procedur prowadzenia kontroli reguluje daną kwestię czy zagadnienie w sposób inny niż w Prawie przedsiębiorców (zasada lex specialis derogat legi generali).

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy jedną z okoliczności wyłączających stosowanie odpowiednich przepisów Prawa przedsiębiorców jest sytuacja, w której zasady i tryb kontroli wynikają m.in. z ratyfikowanych umów międzynarodowych. Przykładem takiej umowy jest przytoczona przez Pana Posła Konwencja nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy. Nie ulega też wątpliwości, że niektóre przepisy ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy stanowią lex specialis względem odpowiednich regulacji rozdziału 5 Prawa przedsiębiorców. W odniesieniu do kontroli działalności przedsiębiorców prowadzonej przez organy Państwowej Inspekcji Pracy przepisy rozdziału 5 Prawa przedsiębiorców obowiązują zatem w takim zakresie, w jakim nie stoją w sprzeczności z ww. aktami prawnymi.

W konsekwencji, w ocenie Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, organy te są w obecnym stanie prawnym zobligowane do stosowania regulacji rozdziału 5 Prawa przedsiębiorców dotyczących:

1) dokonywania analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej (art. 47 ust. 1 – przy czym istnieje możliwość niestosowania tego przepisu w sytuacjach określonych w ust. 2 tego artykułu) oraz zamieszczania w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ogólnego schematu procedur kontroli (art. 47 ust. 3);

2) okazywania legitymacji służbowej i doręczania upoważnienia do przeprowadzania kontroli (art. 49 ust. 1);

3) informowania kontrolowanego lub osoby, wobec której podjęto czynności kontrolne, o jego prawach i obowiązkach w trakcie kontroli, w przypadku wszczęcia czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji służbowej (art. 49 ust. 3);

4) miejsca przeprowadzania kontroli (art. 51);

5) obowiązku przeprowadzania czynności kontrolnych w sposób sprawny i możliwie niezakłócający funkcjonowania kontrolowanego (art. 52);

6) przerwania kontroli na czas niezbędny do przeprowadzenia badań próbki produktu lub próbki kontrolnej, jeżeli jedyną czynnością kontrolną po otrzymaniu wyniku badania próbki będzie sporządzenie protokołu kontroli (art. 56 ust. 1);

7) dokonywania przez organ kontrolny wpisów w książce kontroli (art. 57 ust. 2 i 4 pkt 1);

8) nieprzeprowadzania kontroli, w przypadku gdy ma ona dotyczyć przedmiotu kontroli objętego uprzednio zakończoną kontrolą przeprowadzoną przez ten sam organ (art. 58 ust. 1 – przy czym od stosowania przedmiotowej normy przewidziane są wyjątki – ust. 2);

9) rozpatrywania sprzeciwu kontrolowanego wobec podjęcia i wykonywania przez organ kontroli czynności z naruszeniem przepisów (art. 59).

W ocenie resortu przedsiębiorczości i technologii konieczność stosowania ww. przepisów nie powinna wpływać negatywnie na sprawność prowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców. Ich stosowanie sprzyja przestrzeganiu reguł praworządności przez organy państwowe, zapewnia uporządkowanie procedur kontrolnych oraz pogłębia zaufanie obywateli do organów administracji publicznej. Powyższy stan prawny ten jest wyrazem dążenia do wyważenia interesu przedsiębiorców oraz bezpieczeństwa pracowników.

Z poważaniem,

z up. Ministra Przedsiębiorczości i Technologii

Mariusz Haładyj

Podsekretarz Stanu

(podpisano elektronicznie)

Do wiadomości:

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

do pobrania:

http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=B69J2V

http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=B6ZJLZ&view=null