Sprawa wzajemnej relacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i ustawy o PIP, a także przekonanie decydentów iż Konwencja Nr 81 MOP w Rzeczypospolitej Polskiej bezwzględnie obowiązuje i nie może być mowy o jej uznaniowym stosowaniu – stanowi jeden z głównych obszarów działalności naszego Stowarzyszenia od pięciu (!) lat. Wydawało się, że – co prawda z ogromnym oporem materyi – sprawę udało się już wyjaśnić,  ale ostatnio odnotowujemy coś w rodzaju déjà vu,  i o rzeczach które nie budzą żadnych wątpliwości znów zaczyna się dyskutować. Dodajmy – w zgoła niespodziewanych miejscach i ze szkodą dla sprawy tj.  nie budzących niepotrzebnych wątpliwości pracodawców, jasnych i klarownych procedur kontrolnych inspektorów pracy.

Tematyce tej poświęciliśmy wiele publikacji na naszej stronie internetowej www.siprp.pl, (których z powodu braku miejsca nie przywołujemy) np. artykuł z 10.05.2012r. – http://www.siprp.pl/podmiotowy-zakres-stosowania-konwencji-nr-81-mop-dotyczacej-inspekcji-pracy-w-przemysle-i-handlu-w-opinii-ministra-pracy-i-polityki-spolecznej/

Z uzasadnioną satysfakcją przyjęliśmy także zmianę przez byłego Głównego Inspektora Pracy  p. Iwonę Hickiewicz feralnej interpretacji  ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stosowanej w PIP na podstawie pisma wydanego przez wcześniej sprawującego funkcję głównego inspektora pracy p. Tadeusza Jana Zająca.

Pozwalamy sobie niniejszym przedstawić wyjaśniającą przedmiotowe zagadnienie na nowo,  w dokładnie w taki sam, nie budzący najmniejszych wątpliwości sposób odpowiedź (z dnia 31.03.2017 r.) na interpelację skierowaną przez posła Józefa Brynkusa do Prezesa Rady Ministrów, której udzielił Podsekretarz Stanu Stanisław Szwed. ……

—

Interpelacja nr 10792 do prezesa Rady Ministrów w sprawie podmiotowego zakresu stosowania Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 81 dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu przyjętej w Genewie 11 lipca 1947 r.

Zgłaszający: Józef Brynkus

Data wpływu: 03-03-2017

Szanowna Pani Premier!

Z dniem 9 marca 2009 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wprowadzona ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97), która wprowadziła szereg ograniczeń w zakresie kontroli działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę. W ustawie tej określono jednak, że ograniczenia te nie mają zastosowania, gdy ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Taką umową ratyfikowaną przez Rzeczpospolitą Polską jest Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy Nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle i handlu przyjęta w Genewie 11 lipca 1947 r. (Dz. U. 1997 r. Nr 72, poz. 450), a zapisy odmiennie regulujące te zagadnienia zawarto m.in. w art. 12 i 16 ww. konwencji.

W piśmiennictwie pojawiły się odmienne stanowiska, co do zakresu podmiotowego, którego dotyczy przedmiotowa konwencja, rozbieżności dotyczą przedsiębiorców działających w zakresie szeroko rozumianych usług. Art. 26 tej konwencji stanowi, że ˝W każdym przypadku, w którym nie jest pewne, czy postanowienia niniejszej konwencji mają zastosowanie do jakiegoś zakładu, jego części, działu lub miejsca pracy, właściwa władza powinna rozstrzygnąć dany problem˝.

W związku z powyższym, uprzejmie proszę o odpowiedź na pytania:

1. Czy aktualnymi są stanowiska Prezesa Rady Ministrów zawarte w pismach (znak DSPA-140-23(4)/10) z daty 29 kwietnia 2010 r. (do druku sejmowego nr 2739 VI kadencji Sejmu), (DKRM-140-253(3)/14) z daty 6 marca 2015 (do druku sejmowego nr 3002 – VII kadencji Sejmu)?
2. Czy w aktualnym stanie prawnym, postanowienia ww. konwencji Nr 81 MOP znajdują zastosowanie do kontroli wszystkich podmiotów podlegających polskiemu systemowi inspekcji pracy?
3. Kogo należy rozumieć przez zwrot „właściwa władza” występujący w art. 26 przedmiotowej konwencji, a także w jakiej formie powinno nastąpić rozstrzygnięcie, o którym mowa w tym przepisie?
4. Czy w aktualnym stanie prawnym postanowienia ww. konwencji MOP nr 81 dotyczą także inspekcji pracy wykonywanej u przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w sektorze usług pozahandlowych?

Z wyrazami szacunku

dr hab. prof. UP Józef Brynkus

Poseł RP

– – – – –

Odpowiedź na interpelację nr 10792 w sprawie podmiotowego zakresu stosowania Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 81 dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu przyjętej w Genewie 11 lipca 1947 r.

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed

Warszawa, 31-03-2017

„W odpowiedzi na interpelację Pana Posła Józefa Brynkusa w sprawie podmiotowego zakresu stosowania Konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu, przyjętej w Genewie 11 lipca 1947 r. (interpelacja nr 10792), przekazaną przy piśmie z dnia 15 marca 2017 r. znak: K8INT10792 – przedstawiam następujące wyjaśnienia.

Uprzejmie informuję, że w sprawie relacji przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (USDG) do Konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu i uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) z niej wynikających zasięgnąłem opinii w Ministerstwie Rozwoju. Z przekazanej odpowiedzi wynika, że opinia w tym zakresie, przedstawiona w Stanowiskach Rządu do projektu ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (druk 2739) – DSPA-140-23(4)/10 oraz do projektu ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (druk nr 3002) – DKRM-140-253(3)/14, pozostaje aktualna.

W obecnym stanie prawnym Państwowa Inspekcja Pracy korzysta z wyłączeń obowiązków określonych w przepisach: art. 79, art. 80, art. 82 oraz art. 83 USDG. Przepisy te odwołują się do ratyfikowanych umów międzynarodowych, które mają pierwszeństwo w stosowaniu. Taką ratyfikowaną umową międzynarodową jest Konwencja nr 81 MOP, której postanowienia realizowane są przez wyznaczoną do tego celu w prawie polskim PIP.

Zgodnie z art. 12 Konwencji nr 81 MOP inspektorzy pracy są upoważnieni do „swobodnego wstępu, bez uprzedniego zawiadomienia, o każdej porze dnia i nocy, do każdego zakładu pracy podlegającego inspekcji”. W związku z tymi postanowieniami, w USDG uregulowana została możliwość wszczęcia kontroli przez PIP:

1) bez zawiadomienia kontrolowanego przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli,

2) pod ewentualną nieobecność kontrolowanego,

3) bez ograniczeń związanych z już trwającą kontrolą przedsiębiorcy przez inny organ kontroli oraz

4) niezależnie od wyznaczonych przez ustawę SDG limitów czasu trwania kontroli.

Pozostałe przepisy rozdziału 5 USDG, takie jak: okazanie legitymacji służbowej, doręczenie upoważnienia, okazanie przez przedsiębiorcę książki kontroli i wpis organu do książki kontroli, dotyczą standardów przeprowadzania kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, stosowanych przez wszystkie organy kontroli, w tym organy kontroli PIP. Stosowanie tych standardów zapewnia uporządkowanie procedur kontrolnych i sprzyja przestrzeganiu praworządności, przez co zwiększa poczucie bezpieczeństwa prawnego kontrolowanych przedsiębiorców.

Odnosząc się do pytania czy postanowienia ww. Konwencji nr 81 MOP znajdują zastosowanie do kontroli wszystkich podmiotów podlegających polskiemu systemowi inspekcji pracy uprzejmie informuję, że z ww. Stanowiska Rządu wynika, iż w Polsce przyjęto powszechne stosowanie kontroli i nadzoru inspekcji pracy w stosunku do wszystkich pracodawców, a także w stosunku do innych podmiotów, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne (art. 13 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy – Dz. U.  z 2015 r. poz. 640, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem zakresem działania inspekcji pracy objęto wszystkich pracodawców – a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędących pracodawcami przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne – na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy. W tym zakresie istotne jest upoważnienie zawarte w art. 26 Konwencji Nr 81 MOP, wskazujące, że w każdym przypadku, gdy nie ma pewności czy postanowienia Konwencji mają zastosowanie do jakiegoś zakładu, jego części, działu lub miejsca pracy, właściwa władza powinna rozstrzygnąć dany problem. Zagadnienie to zostało przez polskiego ustawodawcę rozstrzygnięte w ten sposób, że zakresem działania inspekcji pracy objęto wszystkich pracodawców, przesądzając tym samym, że postanowienia Konwencji Nr 81 MOP znajdują zastosowanie do tych wszystkich podmiotów, które podlegają polskiemu systemowi inspekcji pracy.

Odnosząc się do pytania kogo należy rozumieć przez zwrot „właściwa władza” występujący w art. 26 przedmiotowej Konwencji – pragnę wyjaśnić, że Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest  organem właściwym w rozumieniu art. 26 Konwencji nr 81 do rozstrzygania wątpliwości, do których rodzajów działalności bądź zakładów mają zastosowanie postanowienia Konwencji, gdyż Państwowa Inspekcja Pracy nie jest podporządkowana ministrowi właściwemu do spraw pracy. W myśl bowiem art. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy – organ ten podlega Sejmowi, a nadzór nad nim sprawuje Rada Ochrony Pracy.”

do pobrania:

interpelacja – http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=47EF4BFB

odpowiedź – http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=40260642